Świadomy senior

W Biurze Pomocy i Projektów Społecznych działa powołany Zespół Realizacji Polityki Senioralnej, który inicjuje działania na rzecz warszawskich seniorów oraz koordynuje zadania określone w programie „Warszawa Przyjazna Seniorom”.

Warszawa Przyjazna Seniorom

Rada m.st. Warszawy przyjęła program „Warszawa Przyjazna Seniorom na lata 2013-2020”, mający na celu podniesienie jakości życia osób starszych. Miasto podejmuje działania aktywizujące seniorów, umożliwiając im kontynuację pracy, podejmowanie wyzwań społecznych i obywatelskich oraz realizację własnych planów. Program ma również na celu zmianę sposobu postrzegania seniorów i starości przez społeczeństwo. Realizując wynikające z niego działania, Urząd m.st. Warszawy dofinansowuje w otwartych konkursach ofert projekty zwiększające aktywność społeczną osób starszych, przeciwdziałające wykluczeniu cyfrowemu oraz utrzymujące samodzielność seniorów. Program jest dostępny na stronie www.senioralna.um.warszawa.pl w zakładce: Dokumenty strategiczne.

Warszawska Rada Seniorów i dzielnicowe rady seniorów

Większość seniorów chciałaby wziąć sprawy w swoje ręce i zajmować się tematami im bliskimi, związanymi z ich życiem codziennym i najbliższym otoczeniem. Ułatwia to znowelizowana ustawa o samorządzie gminnym, która daje możliwość tworzenia w gminach rad seniorów. Dzięki uchwale podjętej przez Radę m.st. Warszawy możliwe jest działanie również Warszawskiej Rady Seniorów oraz tworzenie dzielnicowych rad seniorów. W obrębie m.st. Warszawy funkcjonuje wiele organizacji skupiających seniorów lub działających na ich rzecz. Warszawska Rada Seniorów i dzielnicowe rady seniorów mają reprezentować środowiska seniorów i społeczności lokalne, a jako organy doradcze mogą wpływać na politykę lokalną. Ważne jest, aby rady stanowiły inicjatywę oddolną samych seniorów. Wybór kompetentnych i cieszących się autorytetem w środowisku lokalnym członków rady seniorów, ścisła współpraca z samorządem i gronem osób wspierających, przejrzystość działań rady i regularny kontakt z mieszkańcami pozwolą reagować na problemy seniorów, przeciwdziałać dyskryminacji tej grupy oraz kreować jej pozytywny wizerunek. Na stronie www.senioralna.um.warszawa.pl w zakładce: Rady Seniorów dostępne są informacje o Warszawskiej Radzie Seniorów i o Dzielnicowych radach seniorów.
Informacje dotyczące realizacji polityki senioralnej w m.st. Warszawie oraz działania rad seniorów uzyskasz wchodząc na stronę www.senioralna.um.warszawa.pl i w siedzibie Zespołu Realizacji Polityki Senioralnej w Biurze Pomocy i Projektów Społecznych, ul. L. Kruczkowskiego 2 (pok. 32, 33, 34), tel. 22 443 14 64.

Kobiety mogą przejść na emeryturę w wieku 60 lat, a mężczyźni 65 lat. Po osiągnięciu tego wieku mogą zdecydować o kontynuowaniu lub zaprzestaniu pracy zawodowej i przejściu na emeryturę. Przejście na emeryturę to prawo, a nie obowiązek. Im później przejdziesz na emeryturę, tym jej wysokość będzie wyższa. Zależy od sumy opłaconych i zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne, kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego i kwoty środków zgromadzonych na subkoncie oraz średniego dalszego trwania życia. Warunkiem otrzymania emerytury, poza osiągniętym wiekiem, jest udokumentowanie okresu ubezpieczenia oraz rozwiązanie stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą. Wymagany staż do osiągnięcia najniższej emerytury 1100 zł (od marca 2019 r.) to łącznie okresy: składkowe, związane z aktywnością zawodową i nieskładkowe (np. okresy nauki w szkole wyższej na jednym kierunku i ukończenia jej, pobieranie zasiłków chorobowych czy świadczenia rehabilitacyjne):

– 20 lat dla kobiet;
– 25 lat dla mężczyzn.

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, który jest w okresie ochronnym, takim kiedy do osiągnięcia wieku emerytalnego brakuje mu nie więcej niż 4 lata. Osoby, które skończą: kobiety 60/meżczyźni 65 lat nadal mogą korzystać z okresu ochronnego.
Do podjęcia decyzji o przejściu na emeryturę przydatna będzie informacja o jej prognozowanej wysokości. Aby ją poznać, warto wcześniej ustalić kapitał początkowy – zebrać i złożyć w ZUS, wraz z wnioskiem o wyliczenie, dokumenty potwierdzające wynagrodzenie i okresy zatrudnienia przed 1999 rokiem oraz np. potwierdzające opiekę nad dzieckiem, ukończenie studiów. Wyliczony kapitał początkowy w każdej chwili można ponownie przeliczyć. Możesz również skorzystać z pomocy doradcy emerytalnego dostępnego w oddziałach ZUS, który za pomocą kalkulatora emerytalnego wyliczy, jak zmieni się wysokość emerytury, jeśli będziesz pracować jeszcze przez kolejne miesiące lub lata. Przejście na wcześniejszą emeryturę, np. nauczycielską, z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, z tytułu wykonywania działalności twórczej lub artystycznej albo dla pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki, wymaga spełnienia określonych warunków dla każdej z grup.

Jak złożyć wniosek o emeryturę

Pobierz wniosek z placówki ZUS lub ze strony www.zus.pl w zakładce: Wzory formularzy i wypełnij go zgodnie z instrukcją. Pamiętaj, że po wydrukowaniu wypełnionego wniosku, musisz go podpisać.

Wymagane dokumenty

Wypełniony wniosek z koniecznymi dokumentami możesz dostarczyć do ZUS:
– przez internet – za pomocą Platformy Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS).
Żeby to zrobić musisz mieć swój profil na PUE ZUS, jeśli nie masz – sprawdź jak go założyć;
– osobiście w każdej placówce ZUS;
– pocztą.

Program „Mama 4+”

To rodzicielskie świadczenie uzupełniające przeznaczone dla osób, które wychowały co najmniej czworo dzieci i nie mogły podjąć pracy zawodowej lub musiały z niej zrezygnować. Aby uzyskać takie świadczenie konieczne jest złożenie wniosku przez osobę zainteresowaną do ZUS. Wysokość świadczenia wynosi tyle, ile najniższa emerytura. Świadczenie przysługuje po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego (kobieta/mężczyzna 60/65 lat):

• matce, która urodziła i wychowała co najmniej czworo dzieci;
• ojcu, w przypadku śmierci matki albo porzucenia dzieci przez matkę;

Skorzystać ze świadzczenia mogą:

• osoby mieszkające w Polsce i mające (po ukończeniu 16. roku życia) tzw. ośrodek interesów życiowych na terytorium naszego kraju przez co najmniej 10 lat (tzn. mieszkała i odprowadzała w tym czasie podatek w kraju);
• obywatelom Polski lub osobom, mającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu w Polsce bądź obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)
• cudzoziemcy legalnie przebywającym na terytorium Polski i mający zalegalizowany pobyt w Polsce.

Składając wniosek należy dołączyć:

• akty urodzenia dzieci lub orzeczenia sądu o powierzeniu sprawowania pieczy zastępczej nad dziećmi,
• informację o numerach PESEL dzieci,
• oświadczenie o sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej i materialnej,
• inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na przyznanie świadczenia.

Uzyskanie prawa do świadczenia nie będzie związane z wcześniejszym opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne.
Więcej informacji znajdziesz na stronie MRPiPS: www.gov.pl.

Renty

Renta przysługuje osobie, którą uznano za całkowicie lub częściowo niezdolną do wykonywania pracy zarobkowej z powodu stanu zdrowia. Od marca 2019 r. najniższe kwoty świadczeń wynoszą:

• 1100 zł – renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna;
• 825 zł – renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy;
• 1320 zł – renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową i renta rodzinna wypadkowa
• 990 zł – renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową

Niezdolność do pracy orzekana jest na okres nie dłuższy niż 5 lat – renta okresowa, a w sytuacji gdy według wiedzy medycznej nie będzie rokowań odzyskania zdolności do pracy na okres dłuższy niż 5 lat – renta stała. Jeśli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę. Kolejnym warunkiem otrzymania renty jest posiadanie stażu – stosownego do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, poza sytuacją gdy niezdolność do pracy jest skutkiem wypadku w drodze do lub z pracy. Jeśli otrzymasz orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, wówczas otrzymasz rentę szkoleniową przez 6 miesięcy, podczas których będziesz się uczyć nowego zawodu, a jej wysokość będzie wynosić 75% podstawy wymiaru renty. Renta rodzinna po osobie niezdolnej do pracy i mającej prawo do renty lub emerytury albo spełniającej warunki do przyznania tych świadczeń przysługuje członkom rodziny – dzieciom, małżonkom, rodzicom. Jej wysokość wynosi od 85% do 95% świadczenia osoby zmarłej i jest zależna od liczby uprawnionych członków rodziny. Informacje dotyczące emerytur i rent, jak i warunków ich przyznawania, znajdują się na stronie internetowej ZUS: www.zus.pl w zakładce: „Baza wiedzy”. Jeśli chcesz skontaktować się z ZUS i uzyskać informacje, możesz to zrobić za
pośrednictwem:

• Centrum Obsługi Telefonicznej (COT), tel. 22 560 16 00;
• formularza kontaktowego;
• poczty elektronicznej mail: cot@zus.pl;
• Skype: zus_centrum_obslugi_tel;
• infolinii ZUS (tel. 22 560 16 00), wybierając profil tematyczny.

To, że pobierasz emeryturę lub rentę, uprawnia cię nie tylko do korzystania z bezpłatnej opieki medycznej w ramach usług świadczonych przez NFZ i zakupu refundowanych leków, ale także daje prawo do ulg w różnych opłatach. Należy jednak pamiętać, że niektóre ulgi przysługują wyłącznie ze względu na ukończenie określonego wieku. Seniorzy mogą korzystać z ulgowych biletów komunikacji miejskiej, a także podróżując pociągiem, samolotem i autobusem (jeśli przewodnik takie zniżki proponuje).

Warszawski Transport Miejski

ww.wtp.waw.pl
Z ulgi 50% na przejazdy środkami transportu miejskiego możesz skorzystać:

• jeśli jesteś emerytem lub rencistą i nie ukończyłeś 70 lat – musisz mieć przy sobie legitymację emeryta/rencisty, aktualny odcinek bądź wyciąg bankowy potwierdzający pobieranie emerytury lub renty oraz dokument tożsamości;
• jeżeli po ukończeniu 26. roku życia orzeczono niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym bądź całkowitą niezdolność do pracy – na podstawie orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, wydanego przez uprawniony organ lub ważnej legitymacji osoby niepełnosprawnej, wydanej przez właściwy organ, bądź też orzeczenia lekarskiego o całkowitej niezdolności do pracy wydanego przez właściwy organ;
• jeśli posiadasz status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych – na podstawie legitymacji działacza.

Natomiast jeśli masz ukończone 65 lat, możesz wykupić Bilet Seniora uprawniający przez cały rok do nieograniczonej liczby przejazdów we wszystkich liniach dziennych i liniach nocnych w strefie 1. i 2. Ponadto jest on włączony do oferty „Wspólny bilet” i uprawnia do przejazdów pociągami Kolei Mazowieckich oraz WKD. Bilet Seniora kosztuje 50 zł i jest ważny przez 365 dni. Możesz go kupić we wszystkich punktach sprzedaży biletów i w automatach biletowych. Pamiętaj, aby podczas pierwszego przejazdu bilet skasować bezzwłocznie po wejściu do pojazdu, a w przypadku metra – w bramce wejściowej na peron lub w kasowniku przy windzie. Bilet Seniora jest ważny z dokumentem potwierdzającym wiek, dlatego korzystając z komunikacji miejskiej, zawsze miej ze sobą dokument tożsamości.

Bezpłatnie mogą poruszać się komunikacją miejską w Warszawie:

• osoby, które ukończyły 70 lat na podstawie dowódu osobistego lub innego dokumentu ze zdjęciem zawierającego datę urodzenia;
• uczestnicy Powstania Warszawskiego odznaczeni Warszawskim Krzyżem Powstańczym – na podstawie legitymacji o przyznaniu odznaczenia wraz z dokumentem tożsamości lub zaświadczenia o uprawnieniach kombatantów i osób represjonowanych z wpisem uznającym Powstanie Warszawskie jako okres zaliczony do uprawnień;
• odznaczeni medalem „Za Warszawę 1939-1945” – na podstawie legitymacji o przyznaniu odznaczenia wraz z dokumentem tożsamości;
• osoby uznane za niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji; osoby niepełnosprawne w stopniu znacznym; osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności intelektualnej lub z powodu choroby narządu wzroku – na podstawie orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność wydanego przez uprawniony organ lub ważnej legitymacji osoby niepełnosprawnej wydanej przez właściwy organ;
• członkowie zwyczajni Stowarzyszenia Polaków Poszkodowanych przez III Rzeszę – na podstawie legitymacji stowarzyszenia wraz z dokumentem tożsamości;
• honorowi dawcy krwi oraz zasłużeni dawcy przeszczepu – na podstawie legitymacji „Zasłużony Honorowy Dawca Krwi” lub „Zasłużony Dawca Przeszczepu” bądź odpowiedniego wpisu w legitymacji Honorowego Dawcy Krwi lub Zasłużonego Dawcy Przeszczepu wraz z dowodem tożsamości;
• Honorowi Obywatele Miasta Stołecznego Warszawy – na podstawie legitymacji Honorowego Obywatela Miasta Stołecznego Warszawy.

W każdej chwili pasażer może ubiegać się o wgranie bezpłatnych uprawnień na posiadaną Warszawską Kartę Miejską. W tym celu należy zgłosić się do Punktu Obsługi Pasażera przy ul. Żelaznej 61, od poniedziałku do piątku w godzinach 7.00-20.00, wraz z dokumentem potwierdzającym posiadane uprawnienia.
Informacje o biletach i ulgach znajdziesz na stronie www.wtp.waw.pl w zakładce: Bilety, opłaty oraz pytając w Punktach Obsługi Pasażerów.

Pociąg

Przed kupieniem biletu sprawdź, czy możesz korzystać z tańszych lub bezpłatnych przejazdów na podstawie ulg ustawowych. Przysługują one:
– emerytom i rencistom oraz ich współmałżonkom, na których pobierane są zasiłki rodzinne – 37% ulgi na dwa przejazdy w roku w pociągach osobowych oraz w pociągach pospiesznych w wagonach drugiej klasy.

Przejazd „tam i z powrotem” jest traktowany jako dwa oddzielne przejazdy, więc praktycznie jest to jeden wyjazd. Należy mieć przy sobie zaświadczenie wystawione przez terenową jednostkę Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów lub inny organ oraz dowód potwierdzający tożsamość

• przewodnikowi lub opiekunowi osoby niewidomej albo niezdolnej do samodzielnej egzystencji – na bilet jednorazowy przysługuje ulga 95% w pociągach osobowych (w tym w pociągach REGIO, interREGIO, REGIOekspres) oraz w pociągach pospiesznych (TLK, EIC oraz EC);
• osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji – ulga 49% w pociągach osobowych oraz 37% w pociągach pospiesznych;
• osobom niewidomym, jeśli nie są uznane za osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji – ulga 37% w pociągach osobowych oraz w pociągach pospiesznych.

Autobus dalekobieżny

Sam fakt bycia seniorem, nie uprawnia do tańszych podróży międzymiastowymi autobusami. Zniżki ustawowe mają natomiast m.in.:

• osoby niewidome lub ociemniałe, o ile nie są niezdolne do samodzielnej egzystencji (37%);
• niewidomi niezdolni do samodzielnej egzystencji (93% w komunikacji zwykłej i 51% w przyspieszonej);
• inwalidzi I grupy niezdolni do samodzielnej egzystencji (49% w komunikacji zwykłej i 37% w przyspieszonej);
• inwalidzi wojenni lub wojskowi I grupy (78%);
• kombatanci I grupy (78%);
• inwalidzi wojenni i wojskowi innej niż I grupy (37%);
• kombatanci (37%);
• cywilne ofiary działań wojennych, o ile są niezdolne do samodzielnej egzystencji (78%);
• opiekunowie inwalidy I grupy, inwalidy wojennego lub wojskowego I grupy, niewidomego niezdolnego do samodzielnej egzystencji (95%). Opiekunem niewidomego może być osoba powyżej 13 lat, a opiekun inwalidy musi być pełnoletni.

Niektórzy przewoźnicy oferują ulgi handlowe. Samodzielnie ustalą ich zakres, proponując zniżki sezonowe czy okazjonalne. Wybierając się w podróż, warto sprawdzić, kto obsługuje wybrane połączenie i dowiedzieć się o cenę biletu lub sprawdzić na stronie, co przewoźnik ma do zaoferowania. Dobrze jest też zapytać o dostępne zniżki w momencie, gdy chcesz już kupić bilet. Czasami wystarczy nabyć bilet z dużym wyprzedzeniem, jeśli jesteśmy pewni terminu wyjazdu (np. oferta Wcześniej taniej).

Propozycje zniżek:

Koleje Mazowieckie
www.mazowieckie.com.pl
Wszystkim, którzy ukończyli 60 lat koleje oferują zniżkę 40 procent na przejazdy drugą klasą na bilety jednorazowe, trzydniowe i kwartalne. Więcej informacji szukaj na stronie internetowej.

PKP Intercity
www.intercity.pl
Wszystkim, którzy ukończyli 60 lat przewoźnik oferuje zniżkę 30 proc. (tzw. bilet dla seniora) na przejazdy jednorazowe i miesięczne. Należy mieć przy sobie dokument poświadczający wiek i okazać go konduktorowi.

KS Polonus
www.pkspolonus.pl
Osoby, które ukończyły 60 lat mogą skorzystać z ulgi 20 proc. na przejazdy na dalekie dystanse. Warunkiem zakupienia biletu jest posiadanie dokumentu poświadczającego wiek. Bilety można kupić w kasach, u kierowcy, w punktach sprzedaży Polonusa i online.

Samolot
Linie lotnicze nie oferują ulgi na zakup biletów ze względu na wiek, czyli osobom, które ukończyły 60 lat. Mogą jednak mieć w swojej ofercie promocje i zniżki okazjonalne, których wysokość ustala sam przewoźnik i u niego należy szukać informacji. Promocyjne ceny biletów mają często do zaoferowania tanie linie lotnicze, ale bilety należy kupować wtedy z dużym wyprzedzeniem. Informacji o tanich biletach szukaj na stronie www.fru.pl.

Abonament RTV

Warunkiem do uzyskania zwolnienia od opłat abonamentowych jest dopełnienie formalności w urzędzie pocztowym, tj. przedłożenie dokumentów uprawniających do zwolnienia (np. decyzji organu emerytalno-rentowego o wysokości pobieranego świadczenia) oraz wypełnienie dokumentów dostępnych w każdym urzędzie pocztowym: „Formularza zwolnienia z opłat za używanie odbiorników RTV” i druku oświadczenia. Zwolnienie od opłat abonamentowych przysługuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dopełniono formalności w urzędzie pocztowym. Odbiorniki radiofoniczne i telewizyjne muszą być zarejestrowane na osobę uprawnioną do zwolnienia. Osobami uprawionymi do zwolnienia z opłat abonamentowych są m.in.:

• osoby, które ukończyły 75 rok życia;
• osoby zaliczone do I grupy inwalidzkiej;
• kombatanci będący inwalidami wojennymi lub wojskowymi;
• osoby, które ukończyły 60 lat i mają prawo do emerytury, której wysokość nie przekracza miesięcznie kwoty 50% przeciętnego wynagrodzenia (w II kw. 2019 roku była to kwota 4839,2422 zł, czyli 50% to 2419,62 zł);

a także:

• niesłyszące, u których stwierdzono całkowitą głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu;
• niewidome, których ostrość wzroku nie przekracza 15%.

Szczegółowe informacje znajdują się na stronie: www.krrit.gov.pl.

Kombatanci lub ofiary okresu wojennego i powojennego

1. Co miesiąc wraz z emeryturą lub rentą otrzymują:

• dodatek kombatancki – 222,01 zł;
• ryczałt energetyczny – 171,41 zł;
• dodatek kompensacyjny – 33,30 zł.

2. Korzystają z ulg taryfowych:

• 50% przy przejazdach miejskimi środkami komunikacji miejskiej;
• 51% na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego na podstawie biletów jednorazowych w 1 i 2 kl. pociągów osobowych i pospiesznych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej, a także w 2 kl. pociągów innych niż osobowe i pospieszne.

3. Okresy działalności kombatanckiej zaliczane są do okresów zatrudnienia, od których zależy przyznanie lub wysokość świadczeń przysługujących pracownikom od pracodawcy.

4. Pozostającym w zatrudnieniu przysługuje prawo do zwiększonego urlopu wypoczynkowego o 10 dni roboczych, o ile korzystają z urlopu w wymiarze nieprzekraczającym 26 dni roboczych w roku.

5. Rozwiązanie stosunku pracy z kombatantem w okresie 2 lat przed osiągnięciem wieku uprawniającego do wcześniejszego przejścia na emeryturę wymaga zgody starosty.

6. Korzystają z pierwszeństwa do:

• środowiskowej opieki socjalnej w miejscu zamieszkania;
• uzyskania miejsca w domu pomocy społecznej;
• opieki zdrowotnej (prawo do leczenia poza kolejnością);
• prawa do nieodpłatnej pomocy prawnej.

Kombatanci i ofiary represji wojennych znajdujący się w trudnej sytuacji (losowej, materialnej, zdrowotnej) mogą ubiegać się o przyznanie doraźnej lub okresowej pomocy pieniężnej ze środków budżetowych Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Pomoc ta może być też przeznaczona na pokrycie kosztów:

• zakupu wózka inwalidzkiego;
• sprzętu rehabilitacyjnego;
• przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych;

oraz:

• dostosowania pomieszczenia mieszkalnego do rodzaju inwalidztwa;
• opłacenia pomocy pielęgnacyjnej.

Wdowy lub wdowcy po kombatantach lub ofierze represji otrzymują świadczenia pieniężne na tych samych zasadach co kombatanci, czyli ryczałt energetyczny i dodatek kompensacyjny. Korzystają z ulgi 51% na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego. Mogą też ubiegać się o przyznanie doraźnej pomocy pieniężnej w trudnej sytuacji. Decyzję o przyznaniu uprawnień wydaje Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na podstawie wniosku. Składając wniosek (w formie kwestionariusza), należy dołączyć:

• odpis aktu zgonu małżonka;
• jedną aktualną fotografię w formacie 3 x 4 cm (opisaną na odwrocie imieniem, nazwiskiem i datą urodzenia);
• dowód posiadania statusu emeryta lub rencisty (np. legitymację emeryta lub rencisty, odcinek emerytury lub renty).

Wniosek można wysłać pocztą lub dostarczyć osobiście do Urzędu Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Więcej informacji znajdziesz na stronie www.kombatanci.gov.pl.

Działacze opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowane z powodów politycznych

1. Przysługuje im prawo pierwszeństwa do:

• środowiskowej opieki socjalnej;
• uzyskania miejsca w domu pomocy społecznej;

2. Przysługuje im prawo do ubiegania się o przyznanie:

• świadczenia pieniężnego – 426,58 zł miesięcznie (od 1 marca 2019 roku)
• pomocy pieniężnej jeżeli:
  – dochód samotnie gospodarującej osoby uprawnionej nie przekroczy kwoty odpowiadającej 220% najniższej emerytury;
  – dochód na osobę w rodzinie osoby uprawnionej nie przekroczy kwoty odpowiadającej 150% najniższej emerytury.

Pomoc pieniężna na zakup sprzętu rehabilitacyjnego ułatwiającego życie osobie całkowicie niezdolnej do pracy i do samodzielnego egzystowania przysługuje, jeżeli dochód samotnie gospodarującej osoby uprawnionej lub dochód na osobę w rodzinie osoby uprawnionej nie przekracza kwoty odpowiadającej 300% najniższej emerytury. Pomoc pieniężna w formie jednorazowej, nie częściej niż raz na 12 miesięcy, może być przyznawana:

• w przypadku trudnej sytuacji materialnej, a także zaistnienia zdarzeń losowych do wysokości 150% najniższej emerytury;
• na częściowe pokrycie kosztów:
  – zakupu wózka inwalidzkiego, sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych ułatwiających pracę i życie;
  – dostosowania pomieszczeń mieszkalnych do rodzaju inwalidztwa do wysokości 300% najniższej emerytury.

Pomoc w formie okresowej do wysokości 100% najniższej emerytury przyznawana jest na okres do 6 miesięcy (nie częściej niż raz na 12 miesięcy) na:

• zaspokojenie potrzeb bytowych i ochronę zdrowia w przypadku długotrwałej choroby powodującej wzrost kosztów utrzymania, zakupu leków, środków opatrunkowych oraz dojazdów do zakładów leczniczych na zabiegi medyczne i rehabilitacyjne;
• usługi pielęgnacyjne niezbędne ze względu na wiek i stan zdrowia.

Pomoc pieniężna jest wolna od podatku oraz nie jest wliczana do dochodu wyliczanego na potrzeby dodatku mieszkaniowego i pomocy społecznej.

3. Samorząd terytorialny może udzielać pomocy w zakresie udogodnień komunikacyjnych, świadczeń mieszkaniowych, kulturalnych, zdrowotnych i oświatowych.

4. Przysługuje też zniżka 35% na bilety jednorazowe na przejazdy pociągami Kolei Mazowieckich (z wyjątkiem pociągu „Słoneczny”) i innych o charakterze komercyjnym. Uprawnienia są poświadczane na podstawie legitymacji działacza opozycji. Więcej informacji na temat osób uprawnionych i uprawnień znajdziesz na stronie www.kombatanci.gov.pl.

Chcesz załatwić sprawę w urzędzie i nie wiesz od czego zacząć, skontaktuj się Wydziałem Obsługi Mieszkańców (WOM) dla dzielnicy. Właśnie w nim dowiesz się, gdzie wyrobić dowód osobisty, paszport, prawo jazdy czy dowód rejestracyjny. Uzyskasz informacje o sposobie załatwienia konkretnej sprawy i gdzie należy złożyć pismo, jakie wypełnić druki, jakie są procedury i przebieg rozpatrywania spraw i wiele innych.

Więcej informacji znajdziesz, wchodząc na stronę Miejskiego Centrum Kontaktu Warszawa 19115 (www.warszawa19115.pl) lub dzwoniąc pod numer telefonu 19 115. Możesz też kontaktować się za pomocą aplikacji, instalując ją na telefonie. Centrum kontaktu jest czynne przez siedem dni w tygodniu i przez 24 godziny na dobę.

Wymiana dowodu osobistego

Dowód osobisty należy wymienić w przypadku:

• upływu terminu ważności dowodu osobistego;
• zmiany danych zawartych w dowodzie osobistym, za wyjątkiem zmiany nazwy organu wydającego dokument;
• zmiany wizerunku twarzy w stosunku do wizerunku zamieszczonego w dowodzie w stopniu utrudniającym lub uniemożliwiającym identyfikację;
• utraty lub uszkodzenia dowodu osobistego w stopniu utrudniającym lub uniemożliwiającym identyfikację jego posiadacza;
• przekazania do organu gminy lub do placówki konsularnej Rzeczypospolitej Polskiej przez osobę trzecią znalezionego dowodu osobistego.

Aby wymienić dowód na nowy, musisz złożyć w Delegaturze Biura Administracji i Spraw Obywatelskich w dowolnym urzędzie następujące dokumenty:

• wypełniony i podpisany własnoręcznie wniosek albo formularz wypełniony w siedzibie organu gminy przez pracownika na podstawie podanych przez ciebie danych oraz danych z rejestru PESEL;
• aktualną fotografię, tj. o wymiarach 35x45 mm, na jednolitym, jasnym tle, dobrej ostrość oraz odwzorowującą naturalny kolor skóry, obejmującą wizerunek od wierzchołka głowy do górnej części barków, tak aby twarz zajmowała 70-80% fotografii, pokazującą wyraźnie oczy, zwłaszcza źrenice, przedstawiającą ciebie w pozycji frontalnej, bez nakrycia głowy i okularów:
  – jeżeli posiadasz wrodzoną lub nabytą wadę narządu wzroku, możesz załączyć do wniosku fotografię przedstawiającą ciebie w okularach z ciemnymi szkłami wraz z orzeczeniem o niepełnosprawności z powodu wrodzonej lub nabytej wady narządu wzroku,
  – gdy jesteś osobą noszącą nakrycie głowy zgodnie z zasadami swojego wyznania, możesz załączyć fotografię przedstawiającą ciebie w nakryciu głowy, o ile wizerunek twarzy jest w pełni widoczny, wraz z zaświadczeniem o przynależności do wspólnoty wyznaniowej zarejestrowanej w Polsce,
  – w uzasadnionych przypadkach organ gminy może wydać dowód osobisty na wniosek, do którego została dołączona fotografia przedstawiająca osobę z zamkniętymi oczami, innym niż naturalny wyrazem twarzy;
• dotychczasowy dowód osobisty lub – w przypadku jego utraty – ważny paszport (do wglądu).

Wymiana dowodu jest bezpłatna. Wniosek o wymianę możesz złożyć osobiście lub elektronicznie, a jeśli jest to niemożliwe (choroba, niepełnosprawność), należy powiadomić o tym urzędnika. Aby umówić się na taką wizytę, wystarczy zadzwonić do swojego urzędu dzielnicy i ustalić datę wizyty urzędnika. W takiej sytuacji przyjęcie wniosku odbywa się w miejscu pobytu osoby chorej czy niepełnosprawnej, jeżeli pozwalają na to okoliczności. W ten sam sposób dostarczony będzie nowy dokument. W przypadku braku możliwości złożenia przez ciebie własnoręcznego podpisu na formularzu wniosku, pracownik organu gminy zamieści adnotację o przyczynie braku podpisu. Dowód osobisty jest wydawany w ciągu 30 dni od daty złożenia wniosku, w szczególnie uzasadnionych przypadkach termin ten może zostać wydłużony, o czym zostaniesz powiadomiony. Więcej informacji znajdziesz na stronach: www.warszawa19115.pl, www.obywatel.gov.pl lub udając się do Delegatury Biura Administracji i Spraw Obywatelskich w urzędach dzielnic m.st. Warszawy.

Wyrobienie lub wymiana paszportu

Wniosek o wydanie dokumentu paszportowego składa się osobiście w dowolnym punkcie paszportowym na terenie kraju. W Warszawie wniosek można złożyć w Referacie Paszportów Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego lub w Terenowym Punkcie Paszportowym. Wymagane dokumenty to:

• wypełniony czytelnie, literami drukowanymi i podpisany własnoręcznie wniosek. Przy podpisywaniu wniosku należy uważać, aby podpis pod fotografią nie dotykał linii ramki;
• jedna kolorowa aktualna fotografia 35x45 mm (pozycja frontalna, bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami);
• ważny dokument paszportowy lub ważny dowód osobisty – do wglądu;
• dowód uiszczenia opłaty paszportowej oraz do wglądu dokument potwierdzający uprawnienie do skorzystania z ulgi lub zwolnienie z opłaty.

Ulgowa opłata paszportowa w wysokości 70 zł przysługuje:

• emerytom, rencistom, osobom niepełnosprawnym i współmałżonkom tych osób, pozostającym na ich wyłącznym utrzymaniu;
• osobom przebywającym w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych albo korzystającym z pomocy społecznej w formie zasiłków stałych;
• kombatantom i innym osobom będącym ofiarami represji wojennych i okresu powojennego;
• osobom posiadającym ważną ogólnopolską Kartę Dużej Rodziny.

Osoby, które ukończyły 70 lat, wyrabiają i wymieniają paszport za darmo. Paszport jest ważny 10 lat. Czas oczekiwania na paszport wynosi do miesiąca. Czas oczekiwania na paszport tymczasowy wynosi do 2 tygodni.

Więcej informacji znajdziesz na stronie Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego (www.gov.pl) w zakładce: Załatw sprawę/Paszporty.

Ubezpieczenie na życie

Polisę można wykupić indywidualnie dla siebie lub wspólnie z partnerem życiowym. W zależności od potrzeb i możliwości finansowych można wybrać dogodną dla siebie sumę ubezpieczenia. Świadczenie z ubezpieczenia może być znaczącym uzupełnieniem zasiłku pogrzebowego wypłacanego przez ZUS. Polisa dla osób starszych oferuje zazwyczaj:

• bezterminowe ubezpieczenie na życie, ochrona obowiązuje do śmierci;
• gwarantowaną w umowie sumę świadczenia, która zostanie wypłacona uposażonym w momencie śmierci ubezpieczonego;
• możliwość zawarcia umowy w wieku 70-85 lat (zależnie od oferty);
• brak konieczności wykonywania badań lekarskich;
• niewysokie składki;
• możliwość wypłaty składek w sytuacji nagłej choroby.

Wysokość składki może być dostosowana do możliwości finansowych osób będących na emeryturze. Dodatkowo składka za ubezpieczenie na życie dla seniorów w części towarzystw może być opłacana jedynie do osiągnięcia pewnego wieku, a później, mimo zaprzestania opłacania składek, ochrona nadal obowiązuje. Przed zakupem ubezpieczenia na pewno warto rozeznać się na rynku.

Dodatek pielęgnacyjny

Przyznawany jest osobie, która została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat. Przyznawany jest na wniosek zainteresowanego na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS (komisji lekarskiej ZUS), ustalającego całkowitą niezdolność do pracy oraz do samodzielnej egzystencji. Osobie, która ukończyła 75 lat dodatek pielęgnacyjny przyznawany jest przez organ rentowy z urzędu. Wysokość dodatku jest waloryzowana co roku, od 1 marca 2019 r. wynosi 222,01 zł. Dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje w przypadku pobierania renty socjalnej. Więcej informacji o dodatku pielęgnacyjnym można znaleźć na stronie ZUS www.zus.pl.

Zasiłek pielęgnacyjny

Jest przyznawany w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Wysokość zasiłku od 1 listopada 2019 r. wynosi 215,84 zł, przysługuje osobie, która ukończyła 75 lat albo jest niepełnosprawna, a niepełnosprawność powstała do ukończenia 21. roku życia. Zasiłek pielęgnacyjny jest wypłacany w urzędzie dzielnicy odpowiednim dla miejsca zameldowania. Jeśli występujesz o zasiłek z powodu niepełnosprawności, dołącz do wniosku orzeczenie wydane przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Konieczna jest również kopia dowodu osobistego lub paszportu. Jeśli masz ukończone 75 lat, do wniosku o zasiłek pielęgnacyjny wystarczy dołączyć dokument potwierdzający wiek, np. kopię dowodu osobistego albo skrócony odpis aktu urodzenia. Jeśli należy ci się zasiłek pielęgnacyjny i dodatek pielęgnacyjny, musisz wybrać, które ze świadczeń chcesz otrzymywać.

Dodatek mieszkaniowy

Jesteś właścicielem mieszkania i nie jesteś w stanie samodzielnie pokryć wydatków związanych z jego użytkowaniem, możesz się zwrócić o specjalny dodatek mieszkaniowy. Warunkiem jego otrzymania jest odpowiedni średni dochód na jednego członka gospodarstwa domowego (z ostatnich 3 miesięcy).
Możesz się starać o taki dodatek, jeśli:

• prowadzisz gospodarstwo domowe sam i twój średni miesięczny dochód nie przekracza 175% najniższej emerytury obowiązującej w dniu złożenia wniosku (najniższa emerytura od 1 marca 2019 r. wynosi ona 1100 zł);
• prowadzisz wspólne gospodarstwo domowe z inną osobą (osobami), a twój średni miesięczny dochód nie przekracza 125% najniższej emerytury obowiązującej w dniu złożenia wniosku.

Przez wspólne gospodarstwo domowe należy rozumieć osoby stale mieszkające pod jednym dachem, nie tylko rodzinę, ale i niespokrewnione ze sobą, np. konkubentów. Jednak, jeżeli średni miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego jest wyższy, ale kwota nadwyżki nie przekroczy wysokości dodatku mieszkaniowego, możesz dostać dodatek obniżony. Ważna jest także powierzchnia zajmowanego mieszkania. Dodatek mieszkaniowy przyznaje się na okres sześciu miesięcy. Pieniądze wpływają do 10. dnia każdego miesiąca na konto zarządcy nieruchomości i pomniejszają należność za mieszkanie. Właścicielom domów jednorodzinnych pieniądze wypłacane są do ręki. Wniosek o przyznanie dodatku mieszkaniowego składa się we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania urzędzie dzielnicy (WOM). O dodatek możesz się starać także wtedy, gdy zalegasz z płaceniem czynszu. Po jego przyznaniu trzeba regulować opłaty na bieżąco, inaczej go stracisz.

Ośrodki pomocy społecznej

Ośrodki pomocy społecznej (OPS) działają w każdej dzielnicy. Udzielają pomocy pieniężnej, rzeczowej, usługowej oraz kompletują dokumenty do domów pomocy społecznej. Pracownicy socjalni udzielają pomocy w załatwianiu spraw urzędowych oraz w utrzymaniu kontaktów z otoczeniem. W OPS można uzyskać porady prawne oraz informacje o ofertach na ciekawe spędzenie wolnego czasu.

Usługi opiekuńcze

Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy drugiej osoby, a jest jej pozbawiona, a rodzina nie może takiej pomocy zapewnić, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, pielęgnację zaleconą przez lekarza oraz w miarę możliwości zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. Ośrodek pomocy społecznej przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia. Aby je otrzymać, trzeba zwrócić się z wnioskiem do najbliższego OPS.

Domy dziennego pobytu

To ośrodki wsparcia przeznaczone dla osób starszych. Zapewniają one seniorom kilkugodzinną opiekę, w tym posiłek (czasem dwa), a także organizują zajęcia, np. ruchowe, artystyczne, edukacyjne, a także rozmaite imprezy kulturalne, uroczystości oraz spotkania okolicznościowe. Wniosek o możliwość spędzenia czasu w domu dziennego pobytu składa się w OPS. Osoba zainteresowana może to zrobić osobiście, listownie, telefonicznie lub przez inne osoby i instytucje działające w jej imieniu. Pomoc taka przyznawana jest na podstawie wywiadu środowiskowego, w którym pracownik socjalny opisuje sytuację rodzinną, zdrowotną, mieszkaniową i finansową. Dokumentami potwierdzającymi są m.in. odcinki renty/emerytury lub inne dokumenty określające wysokość dochodu rodziny, rachunki potwierdzające regulowanie opłat mieszkaniowych, wypisy ze szpitala, orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub niezdolności do pracy itp. Opłaty za pobyt pobierane są w zależności od dochodów w rodzinie.

Domy pomocy społecznej (DPS)

Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. W przypadku, gdy osoba wymagająca pomocy lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyrażają zgody na umieszczenie w domu pomocy społecznej lub po umieszczeniu wycofają swoją zgodę, ośrodek pomocy społecznej lub dom pomocy społecznej są obowiązane do zawiadomienia o tym właściwego sądu, a jeżeli osoba taka nie ma przedstawiciela ustawowego lub opiekuna – prokuratora. Domy pomocy społecznej są prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego, organizacje religijne, fundacje i stowarzyszenia, a także osoby prawne i fizyczne. W sytuacji, gdy osoba starsza wymaga całodobowego wsparcia, powinna zgłosić się do pracownika socjalnego w ośrodku pomocy społecznej właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. Pracownik udzieli informacji o domach pomocy, przeprowadzi wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania, pomoże w skompletowaniu potrzebnej dokumentacji do umieszczenia w domu pomocy społecznej.

Wymagane dokumenty (niezbędne druki dostępne są w siedzibach OPS):

• wywiad rodzinny (środowiskowy) u osoby ubiegającej się o miejsce w DPS, przeprowadzony przez pracownika ośrodka pomocy społecznej;
• zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia;
• opinia ośrodka pomocy społecznej dotycząca stopnia sprawności osoby ubiegającej się o skierowanie do DPS;
• decyzja o przyznaniu zasiłku stałego lub decyzja organu rentowo-emerytalnego ustalającego wysokość renty lub emerytury;
• wywiad rodzinny (środowiskowy) u osób zobowiązanych do ponoszenia odpłatności za DPS lub umowa partycypowania w tej opłacie;
• zgoda na zbieranie i przetwarzanie danych osobowych;
• zgoda osoby ubiegającej się, jej przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prawnego na ponoszenie opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej oraz w przypadku, gdy osoba zobowiązana do ponoszenia opłaty nie pokrywa należności w kasie lub na konto domu – zgoda na potrącanie opłaty ze świadczenia emerytalnego lub rentowego przez właściwy organ emerytalno-rentowy;
• w przypadku umieszczania osób ubezwłasnowolnionych:
  – postanowienie sądu o ubezwłasnowolnieniu,
  – postanowienie sądu o ustanowieniu opiekuna lub kuratora,
  – postanowienie sądu zezwalające opiekunowi na umieszczenie osoby ubezwłasnowolnionej w domu pomocy społecznej.

Postępowanie w sprawie skierowania do DPS wszczyna pracownik socjalny ośrodka pomocy społecznej na wniosek osoby ubiegającej się o umieszczenie w DPS. Ośrodek, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy, przesyła kompletną dokumentację do Warszawskiego Centrum Pomocy Rodzinie, które wydaje decyzję o skierowaniu i odpłatności za pobyt w DPS.

Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania w DPS. Koszt publikowany jest corocznie do 31 marca w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego.

Do wnoszenia opłat za publiczny DPS zobowiązani są w kolejności:

• mieszkaniec – w wysokości nieprzekraczającej 70% jego dochodu;
• małżonek, zstępni i wstępni – zgodnie z zawartą umową;
• gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej.

Zakłady opiekuńczo-lecznicze

Świadczenia zdrowotne dla osób przewlekle chorych i niepełnosprawnych, finansowane przez NFZ, są udzielane w Warszawie w zakładach opiekuńczo-leczniczych (ZOL) należących do Stołecznego Centrum Opiekuńczo-Leczniczego. Całodobowe świadczenia obejmują pielęgnację i rehabilitację osób nie wymagających hospitalizacji. Pacjentom zapewniane są produkty lecznicze i wyroby medyczne, pomieszczenia i wyżywienie odpowiednie do stanu ich zdrowia.

Świadczenia zdrowotne obejmują w szczególności:

• opiekę lekarską i opiekę pielęgniarską;
• usprawnianie ruchowe i działania fizjoterapeutyczne;
• leczenie farmakologiczne;
• zapewnienie niezbędnych konsultacji specjalistycznych;
• zapewnienie niezbędnych badań diagnostycznych;
• ustalenie i stosowanie diety;
• stymulację metodami terapeutycznymi i psychoterapeutycznymi do aktywności życiowej;
• przygotowanie rekonwalescenta i jego rodziny (opiekuna) do samoopieki i samopielęgnacji w warunkach domowych;
• zapobieganie powikłaniom wynikającym z procesu chorobowego i unieruchomienia;
• zmniejszenie skutków upośledzenia ruchowego i przygotowanie do życia w społeczeństwie.

Koszty wyżywienia i zakwaterowania ponosi pacjent. Do zakładów nie są przyjmowane osoby z zaawansowaną chorobą nowotworową, chorobą psychiczną lub uzależnieniem. Ponadto nie mogą być przyjęte osoby kwalifikujące się do domów pomocy społecznej, które powinny być objęte opieką z powodu trudnej sytuacji socjalnej. Stołeczne Centrum Opiekuńczo-Lecznicze posiada łącznie 730 miejsc dla chorych; wszystkie zakłady Centrum są w pełni dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Tryb kierowania chorego do zakładu opiekuńczo-leczniczego:

Z wnioskiem o wydanie skierowania do zakładu należy wystąpić do lekarza ubezpieczenia zdrowotnego. Uzyskane skierowanie składa się bezpośrednio w Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym przy ul. Szubińskiej 4. Informacje, tel. 22 299 27 75 (Stołeczne Centrum Opiekuńczo-Lecznicze). Należy do niego dołączyć:

• wywiad pielęgniarski;
• zaświadczenie lekarskie
• dokumenty stwierdzające wysokość dochodu pacjenta (świadczeniobiorcy), np. kserokopię aktualnej decyzji ZUS, decyzję o zasiłku stałym, zaświadczenie o dochodach z zakładu pracy, oświadczenie o numerze konta bankowego (swojego lub opiekuna prawnego);
• kartę oceny świadczeniobiorcy wg skali Barthel;
• kserokopię ubezpieczenia zdrowotnego i dowodu osobistego;
• zgodę na potrącenie opłaty za pobyt w ZOL;
• kserokopie posiadanej dokumentacji medycznej, w tym karty leczenia szpitalnego.

Wniosek, skierowanie oraz wywiad pielęgniarski i zaświadczenie lekarskie nie są wymagane w przypadku, gdy sąd opiekuńczy wyda orzeczenie o umieszczeniu pacjenta w zakładzie opiekuńczym. W takiej sytuacji orzeczenie sądu opiekuńczego stanowi podstawę do umieszczenia pacjenta w zakładzie opiekuńczym. Wzory wymaganych dokumentów można pobrać ze strony Stołecznego Centrum Opiekuńczo-Leczniczego:www.scol.warszawa.pl. Decyzję o przyjęciu do zakładu wydaje kierownik ZOL na wniosek komisji kwalifikującej do pobytu w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, o czym zainteresowany zostaje poinformowany na piśmie. Z kolei kierownik zakładu opiekuńczo-leczniczego ma obowiązek poinformowania lekarza POZ o objęciu pacjenta opieką długoterminową.

Hospicja

Zapewniają całościową opieką nad pacjentami chorującymi na nieuleczalne, postępujące i prowadzące nieuchronnie do śmierci choroby. Podstawowe znaczenie w medycynie paliatywnej odgrywa kontrola bólu oraz innych objawów obniżających jakość życia, łagodzenie problemów psychicznych, duchowych i socjalnych, jak też wspomaganie rodzin w trakcie trwania choroby i w okresie żałoby. Kluczowym celem opieki paliatywnej jest poprawa jakości życia chorych i ich rodzin. Leczenie pacjentów w hospicjum jest kontraktowane w NFZ.

Hospicja domowe. Świadczenia w opiece hospicyjnej udzielane w warunkach domowych obejmują:

• świadczenie opieki zdrowotnej udzielane przez lekarzy, pielęgniarki, psychologów, rehabilitantów i fizjoterapeutów;
• leczenie farmakologiczne;
• leczenie bólu;
• leczenie innych objawów chorobowych;
• zapobieganie powikłaniom;
• bezpłatne wypożyczanie przez hospicja domowe wyrobów medycznych i środków pomocniczych (np. inhalatory, glukometry, wózki inwalidzkie, kule, sprzęt do pomiaru ciśnienia krwi);
• badania zlecone przez lekarza zatrudnionego w hospicjum domowym.

Świadczenia w warunkach domowych udzielane są przy zachowaniu całodobowego dostępu przez 7 dni w tygodniu do lekarza i pielęgniarki, porad lekarskich i wizyt pielęgniarskich w zależności od potrzeb (nie rzadziej niż 2 w tygodniu). Zgłaszania chorych do hospicjum dokonuje się telefonicznie lub osobiście w godzinach pracy danego ośrodka.

Warunkiem realizacji świadczenia jest:

• przedstawienie skierowania wystawionego przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego;
• wskazanie medyczne, w szczególności choroba pacjenta (np. nowotwór, uraz lub wrodzona wada rozwojowa), która nie rokuje nadziei na wyleczenie.

Opieka hospicyjna jest bezpłatna.

Hospicja stacjonarne. W celu kwalifikacji pacjenta niezbędne jest przy zgłoszeniu okazanie aktualnej dokumentacji medycznej, określającej rodzaj i zaawansowanie występujących u pacjenta schorzeń oraz stosowanego leczenia. Aby umieścić chorego w hospicjum stacjonarnym, musi być zakończone radykalne leczenie onkologiczne. Ostateczną decyzję o kwalifikacji do leczenia w hospicjum stacjonarnym podejmuje lekarz hospicjum.

Dokumenty niezbędne przy przyjęciu:

• skierowanie do hospicjum;
• orzeczenie lekarskie i zgoda pacjenta;
• zgoda na leczenie;
• oświadczenia (dokumentacja medyczna, informacje o stanie zdrowia);
• wymagane dane z dowodu osobistego;
• wniosek o udostępnienie dokumentacji medycznej (niewymagane);
• oświadczenie RODO;
• dowód ubezpieczenia (kserokopia);
• ostatnia karta informacyjna leczenia szpitalnego (kserokopia);
• wynik badań przesiewowych w kierunku nosicielstwa patogenów alarmowych;

Przy przyjęciu pacjent lub jego przedstawiciel prawny podpisuje zgodę na leczenie oraz wskazuje osobę lub osoby upoważnione do uzyskiwania informacji o jego stanie zdrowia.

Stowarzyszenia i fundacje działające na rzecz seniorów, poradnictwo

W Warszawie działa wiele stowarzyszeń i fundacji, które realizują programy dla seniorów. Można się zwrócić do nich o pomoc w codziennych czynnościach, o wsparcie rzeczowe, nawiązać nowe znajomości. Podopiecznymi mogą być nie tylko osoby w trudnej sytuacji materialnej, bez rodziny, ale też te, które po prostu czują się samotne, nierozumiane lub bezradne (np. przy załatwianiu spraw urzędowych). Niektóre fundacje i stowarzyszenia oferują też możliwość bardziej aktywnego życia, uprawiania sportu, uczenia się, rozwijania hobby, kontaktów z innymi ludźmi, zawierania nowych znajomości lub nawet przyjaźni. Warszawski Oddział Stowarzyszenia przyjaciół osób starszych „Stowarzyszenie mali braci Ubogich” (ul. gen. W. Andersa 13) prowadzi bezpłatne poradnictwo dla osób 65+. Porad udzielają:

• psycholog (m.in. pomoc w doborze terapii, radzenie sobie ze stresem);
• prawnik (m.in. porady prawne: spadki, pozwy, umowy);
• lekarz (m.in. recepty, weryfikacja leków);
• pracownik socjalny (m.in. zasiłki, zapomogi).

Na konsultacje należy się umówić, tel. 22 635 13 64.

Pomoc w postaci poradnictwa specjalistycznego na terenie m.st. Warszawy

Jeśli znalazłeś się w trudnej sytuacji życiowej, zmagasz się z problemami i szukasz pomocy w ich rozwiązaniu, możesz skorzystać z bezpłatnych konsultacji i porad, m.in. w sprawach mediacyjnych, obywatelskich, socjalnych, zawodowych, jak również w zakresie profilaktyki uzależnień i współuzależnienia.
W Warszawie możesz też uzyskać bezpłatną pomoc prawnika, który np. wyjaśni ci przepisy, przygotuje pismo urzędowe, pozew do sądu itp. Możesz sięgnąć po bezpłatną pomoc psychologiczną, np. gdy relacje w rodzinie nie układają się dobrze, potrzebujesz wsparcia w żałobie, nie radzisz sobie ze smutkiem i brakiem energii. Gdzie szukać porad? Wykaz punktów specjalistycznego poradnictwa dostępny jest na stronach: www.senioralna.um.warszawa.pl oraz www.um.warszawa.pl/nieodplatnapomocprawna. W mieście funkcjonuje 18 punktów informacyjno-konsultacyjnych. Punkty te nie prowadzą terapii.

Jeśli potrzebujesz poradnictwa konsumenckiego, informacji prawnej w zakresie ochrony interesów czy porady w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów, możesz je uzyskać bezpłatnie u Miejskiego Rzecznika Konsumentów, ul. Canaletta 2, tel. 22 443 34 44, www.konsument.um.warszawa.pl. Więcej informacji szukaj na stronie www.warszawa19115.pl

Warszawska Niebieska Linia to serwis o ofercie pomocowej dla osób stykających się z problemem przemocy w rodzinie. Świadczy pomoc osobom pokrzywdzonym przestępstwem, m.in. doznającym przemocy w rodzinie, stosującym przemoc wobec bliskich, świadkom przemocy domowej. Pomoc psychologiczna i prawna udzielana jest nieodpłatnie. Działania „Niebieskiej Linii”:
– pomoc psychologiczna i pomoc prawna;
– poradnia mailowa i telefoniczna;
– ośrodek dla osób pokrzywdzonych przestępstwem.
Z myślą o osobach, które z różnych powodów nie mają możliwości bezpośredniego kontaktu z psychologiem, działa kryzysowy telefon zaufania – 116 123, bezpłatny, czynny codzienne w godz. 14.00-22.00. Jeśli potrzebujesz listowej porady prawnej, pisz na adres: Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” IPZ, ul. Korotyńskiego 13, 02-121 Warszawa lub wyślij maila: poradnia@niebieskalinia.pl..

Telefon zaufania dla osób starszych – tel. 22 635 09 54
Telefon prowadzony jest przez Stowarzyszenie „mali bracia Ubogich”. Telefon działa w poniedziałki, środy i czwartki w godz.17.00-20.00, we wtorki w godz. 9.00-12.00. Dodatkowo w środy w godz. 14.00-16.00 ma miejsce dyżur, podczas którego możesz dowiedzieć się wszystkiego na temat choroby Alzheimera.

Telefon dla seniorów doświadczających przemocy – tel. 537 375 505
Fundacja Projekt Starsi, www.projektstarsi.pl Czynny od poniedziałku do piątku w godz. 12.00-16.00. Telefon prowadzony przez Fundację Projekt Starsi, która pomaga osobom starszym i wspiera działania zmierzające do zapobiegania wykluczeniu społecznemu i marginalizacji osób starszych ale przede wszystkim w kierunku przeciwdziałaniu przemocy wobec osób starszych. O tym, czym jest przemoc, jak rozpoznać czy jakieś zachowanie jest przemocą przeczytasz w broszurze „O przemocy wobec starszych”. Znajdziesz ją na stronie: www.senioralna.um.warszawa.pl/aktualnosci/na-g-wnej/do-wiadczasz-lub-jeste-wiadkiem-przemocy-zadzwo.

Więcej informacji szukaj na: www.projektstarsi.pl i www.senior.gov.pl.

Praca

Senior może pracować zawodowo i zarabiać, jednocześnie pobierając emeryturę. Emerytki, które ukończyły 60 lat i emeryci, którzy ukończyli 65 lat mogą osiągać przychód bez ograniczenia, ich emerytury będą wypłacane w całości.

Renta dożywotnia za mieszkanie

Rentę można dostawać dożywotnio w zamian za notarialne przekazanie prawa własności do mieszkania funduszowi hipotecznemu. Na podstawie podpisanej umowy możesz dożywotnio mieszkać w mieszkaniu i otrzymywać rentę (na ogół kilkaset złotych), nie zostawisz już jednak mieszkania w spadku. Od takiej umowy nie można odstąpić. Warunkiem skorzystania z renty hipotecznej najczęściej jest ukończenie 60/65 lat. Umowę o rentę może też zawrzeć małżeństwo, ale renta jest jedna, płacona do śmierci (tu należy w umowie uszczegółowić wypłacanie renty dla drugiego z małżonków w przypadku śmierci jednego z nich). O jej wysokości decyduje:

• wartość mieszkania/domu – im większa, tym wyższa renta;
• wiek właściciela w momencie zawierania umowy – im starszy, tym renta wyższa;
• płeć – kobiety statystycznie żyją dłużej niż mężczyźni, renta jest dożywotnia, więc mężczyzna dostanie wyższą rentę niż kobieta (jeśli umowę zawiera małżeństwo, wysokość renty wyliczana jest dla kobiety).

Fundusz hipoteczny na ogół przejmuje obowiązek opłacania czynszu za mieszkanie (bo jest jego własnością). Obowiązkiem mieszkających w lokalu właścicieli jest utrzymywanie go w dobrym stanie. Rozwiązanie to ma swoje plusy, ale warto rozważyć też ryzyko, jakie niesie fakt, że fundusze hipoteczne oferujące taką usługę nie są nadzorowane i nie muszą spełniać żadnych wymogów kapitałowych. Dlatego koniecznie trzeba sprawdzić sytuację finansową takiej firmy, by mieć pewność, że ma dostatecznie dużo kapitału, aby regularnie wypłacać rentę. Zdaniem ekspertów korzystniejszym wyjściem jest zamiana mieszkania na mniejsze i włożenie na lokatę uzyskanych w ten sposób pieniędzy, z których odsetki można dokładać potem do renty.

Umowa o dożywocie

To inny sposób, by mieszkać w swoim mieszkaniu i zwiększyć swoje dochody. Możesz podpisać umowę notarialną przekazania mieszkania lub domu opiekunowi w zamian za opiekę, to znaczy za dożywotnie utrzymanie (wyżywienie, ubranie, mieszkanie, światło, opał, a także zapewnienie odpowiedniej pomocy i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawienie własnym kosztem pogrzebu). Opiekunem może być członek twojej rodziny, osoba niespokrewniona, a nawet firma.

To rozwiązanie – jak wszystkie – też niesie za sobą ryzyko. Opiekun może nie wywiązywać się ze swoich obowiązków względem ciebie, a wtedy swoich praw trzeba dochodzić w sądzie. W takiej sytuacji (lub gdyby okazało się, że relacje pomiędzy tobą a opiekunem nie układają się), możesz zwrócić się do sądu o zmianę zasad opieki.

Obowiązek bezpieczeństwa i porządku miasta spoczywa na współpracujących ze sobą władzach samorządu, straży miejskiej i policji. Jeśli czujesz się zagrożony, powinieneś powiadomić odpowiednie służby w zależności od rodzaju zagrożenia. W Warszawie działa: Centrum Bezpieczeństwa m.st. Warszawy.

To miejsce obsługi zgłoszeń alarmowych, wymagających natychmiastowej reakcji, szczególnie w razie zagrożenia życia i zdrowia ludzi. Tu mają swoją siedzibę:

• Biuro Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędu m.st. Warszawy;
• Straż Miejska m.st. Warszawy;
• Zakład Obsługi Systemu Monitoringu.

Bezpieczne osiedle

Jest to program miejski, w którym mieszkańcy wskazują najbardziej niebezpieczne miejsca na osiedlu. W wyniku zgłoszenia zostają one objęte dodatkowymi patrolami w ramach tzw. służby ponadnormatywnej. Miejsca są weryfikowane co miesiąc. Jeśli w danym miejscu jest poprawa bezpieczeństwa, to następuje zmiana lokalizacji objętej dodatkowym patrolem. Miejsca można zgłaszać na spotkaniach grup osiedlowych. Terminy spotkań publikowane są w dzielnicach i na portalu Bezpieczna Warszawa. Jeśli widzisz lub wiesz o zagrożeniu, zgłoś je. Możesz to też zrobić w Delegaturze BBiZK w swojej dzielnicy, w której działają zespoły czuwające nad bezpieczeństwem i jego poprawą, współpracujące z Policją i Strażą Miejską.

Bezpieczeństwo osobiste

Z raportów i analiz policyjnych wynika, że seniorzy są w większym stopniu narażeni na przestępstwa niż ludzie młodsi. Przestępcy na ogół są dobrymi obserwatorami i potrafią wybrać z tłumu na ulicy, z grupy osób w miejscu publicznym czy społeczności lokalnej tych, którzy zwracają na siebie uwagę zagubieniem, osłabioną uwagą, wynikającymi z zaawansowanego wieku. Dlatego też delegatury BBiZK wraz z zespołami profilaktyki Społecznej Komendy Rejonowej Policji organizują dla seniorów spotkania dotyczące bezpieczeństwa. Na takich spotkaniach uczestnicy dowiadują się, jak działają przestępcy oszukujący metodą na tzw. „wnuczka, policjanta, funkcjonariusza CBŚP czy urzędnika” i co zrobić, aby nie stać się ich ofiarą. Poruszają kwestię ochrony danych osobowych i kwestię ochrony własnej tożsamości (kradzież i zagubienie dowodu osobistego lub innego dokumentu mogą być problemem, ale też mogą być wykorzystane do celów przestępczych). Więcej informacji na temat bezpieczeństwa, a także Poradnik pożądanych zachowań znajdziesz na stroni www.bezpieczna.um.warszawa.pl.

Podstawowe zasady bezpieczeństwa osobistego

Oto kilka rad, których udzielają policjanci Komendy Stołecznej Policji37:

– Nie noś przy sobie większej gotówki. Jeśli jest taka konieczność (wypłata z banku, zapłata jakiejś należności), postaraj się o asystę zaufanej osoby. Jeśli już jesteś sam, to zawsze upewnij się, czy po wyjściu z banku nikt za tobą nie podąża. Naprawdę wiele transakcji można załatwić bezgotówkowo, przez internet, choćby wybierając tzw. pobranie z konta z tytułu stałych płatności. Wiadomo, że w oddziale banku czy na poczcie może kręcić się obserwator, który wcale nie musi być napastnikiem. Wystarczy, że wskaże cię swojemu wspólnikowi. Portfel lub portmonetka wypełnione gotówką – lekkomyślnie pokazane w sklepie podczas płacenia za jakiś drobiazg – mogą być dla złoczyńcy zachętą, by cię okraść.

– W przypadku wypłaty gotówki z bankomatu, gdy jesteś sam, upewnij się, czy nie jesteś obserwowany lub czy w pobliżu nie kręcą się podejrzane osoby. Staraj się jednak, szczególnie w porze wieczorowej i nocnej, nie wybierać z bankomatu zbyt dużych sum.

– Zawsze staraj się zapamiętać numer PIN do swojej karty bankomatowej, a jeśli nie jesteś w stanie go zapamiętać, nigdy nie zapisuj go bezpośrednio na karcie bankomatowej, ani w innym widocznym miejscu.

– Nie przechowuj w domu dużych kwot pieniędzy, ani nie informuj nikogo, kiedy otrzymujesz emeryturę lub rentę.

– Pamiętaj, że do przechowywania większych sum pieniędzy i kosztowności służą banki.

– Wystrzegaj się osób nawiązujących z tobą kontakt, np. na poczcie, w sklepie, w przychodni, na ulicy.

– Unikaj w porze wieczorowo-nocnej miejsc mało oświetlonych i mało uczęszczanych.

– Unikaj jazdy windą z nieznajomymi osobami.

– W podróży nie wyciągaj biletu z portfela. Lepiej włożyć go do kieszeni.

– Korzystaj z bezpiecznych depozytów. W szpitalu, sanatorium i na dworcu możemy powierzyć wartościowe rzeczy do przechowalni; nie zostawiaj tam jednak gotówki. Decyzja o wyborze depozytu lub skrytki powinna być przemyślana.

– Kiedy jesteś w domu, zawsze zamykaj drzwi wejściowe. Rozważ możliwość założenia łańcucha na drzwi.

– Kiedy jesteś sam w domu, nie wpuszczaj do mieszkania osób, których nie znasz, a które podają się np. za pracownika opieki społecznej, ZUS, PCK czy administracji.

– Uważaj, kogo wpuszczasz do domu. Sprawdź tożsamość tej osoby. Jeżeli to akwizytor z interesującą propozycją – poproś o telefon do firmy.

– Jeśli już musisz kogoś wpuścić do mieszkania, nie zostawiaj go ani na chwilę samego. Najlepiej jest jednak poprosić tę osobę, aby przyszła z gospodarzem domu lub znanym ci sąsiadem, do którego masz zaufanie.

– Nie przeprowadzaj żadnych transakcji z inkasentami lub akwizytorami.

– Nie daj się skusić na okazjonalne, tanie zakupy. Może to być wybieg, aby dostać się do wnętrza mieszkania. Nie ufaj w takich przypadkach nikomu.

– Nie korzystaj z ofert wróżbitek. Wielokrotnie podczas „stawiania kart” dochodzi do kradzieży.

– Żaden policjant, urzędnik dzwoniący do twoich drzwi nie obrazi się, jeżeli zażądasz okazania dokumentów lub poprosisz o powiadomienie sąsiada.

– Utrzymuj więzi z sąsiadami, ponieważ dobrosąsiedzkie stosunki realnie podnoszą bezpieczeństwo. Gdy opuszczasz dom na dłużej, powiadom o tym sąsiadów.

– Zbieraj ze swojej wycieraczki i sąsiadów ulotki reklamowe. Gdy leżą przez dłuższy czas, mogą świadczyć o nieobecności lokatorów w mieszkaniu.

– Nie nagłaśniaj w środowisku zawodowym i gronie osób mało znanych, że mieszkasz sam.

– Zainstaluj systemy ochronne: drzwi, rolety antywłamaniowe, alarmy.

– W trakcie snu zamknij balkon i okna, szczególnie gdy mieszkasz na parterze lub w miejscu łatwo dostępnym dla osób z zewnątrz.

– Oznacz rower w dowolnie wybranej jednostce policji na terenie Warszawy.

– Jeśli nie dysponujesz numerem fabrycznym swojego sprzętu RTV/AGD, oznacz go w sobie tylko znany sposób.

– Pies w domu – to nie tylko dobry towarzysz, ale i obrońca.

– Po zgubieniu klucza od drzwi mieszkania – zmień natychmiast zamek.

– Nie udostępniaj kluczy do domu osobom obcym – ekipie remontowej, dekoratorom wnętrz itp.

– Podczas włamania do mieszkania złodzieje przeszukują w pierwszej kolejności pawlacze, ubrania i pościel ułożone w szafie, słoiczki w kuchni, doniczki itp.

– Jeżeli wynajmujesz mieszkanie, musisz określić jasne, czytelne reguły obowiązujące obie strony (godziny powrotu, czas przyjmowania gości, zasady korzystania z pomieszczeń wspólnych). Załóż zamek w drzwiach do swojego pokoju lub prowadzących do części domu, w której przebywasz.

– Musisz dysponować pełnymi danymi personalnymi osoby, której wynajmujesz pomieszczenie.

Dzielnicowy – pierwsza pomoc

Zadaniem dzielnicowej lub dzielnicowego jest troska o twoje bezpieczeństwo. To oni dobrze znają problemy mieszkańców i umieją je rozwiązywać. Informacji o swoim dzielnicowym (numer telefonu, gdzie i w jakich godzinach pełni dyżur) szukaj na tablicy ogłoszeń zamieszczonej na klatce schodowej, w internecie lub na najbliższym posterunku policji. Warto je zapisać w swoim telefonie, domowym spisie lub w innym dostępnym miejscu. Jeśli masz problem dotyczący bezpieczeństwa, np. czujesz zagrożenie ze strony sąsiadów, członków rodziny czy kogokolwiek innego, możesz zwrócić się o pomoc do swojego dzielnicowego.

Od niego też możesz oczekiwać informacji o zagrożeniach oraz instrukcji, jak się zabezpieczyć, jak się zachować w określonych sytuacjach w celu poprawy bezpieczeństwa. Kontakt z dzielnicowym to także okazja poznania z bliska prawdziwego policjanta (mundur, odznaka, sposób przedstawiania się i legitymowania). Ta na pozór oczywista procedura może uchronić przed oszustami podszywającymi się pod policjantów. Od dzielnicowego uzyskasz także poradę, jak przeciwdziałać różnym formom zagrożenia np przemocy w rodzinie. Przemoc wobec osób starszych, niestety, nie jest rzadkością. Oprócz przemocy fizycznej, najczęściej zdarza się przemoc psychiczna: nieprzyjemne komentarze, obrażanie, wyśmiewanie, zastraszanie, zabieranie pieniędzy lub utrudnianie kontaktów z innymi osobami. Formą przemocy jest także zaniedbywanie osoby starszej (np. bywasz głodny, nie masz leków, nie otrzymujesz potrzebnej ci pomocy medycznej. Powinieneś zgłosić sprawę swojemu dzielnicowemu. Dzielnicowy odbiera zgłoszenia w godzinach swojej służby. W sprawach niecierpiących zwłoki należy dzwonić po numery telefonów: 997 i 112.

Wyłudzenia pieniędzy metodą „na wnuczka”

Często popełnianym przestępstwem, którego ofiarami padają ludzie starsi, jest wyłudzanie pieniędzy przez osoby podające się za członków rodziny lub bliskich znajomych, pod pretekstem pilnej życiowej potrzeby. Sprawcy dzwonią na telefon domowy, przedstawiając się jako wnuk, wnuczka, siostrzeniec lub siostrzenica (głos w telefonie jest zniekształcony, co sprawia, że łatwo uwierzyć starszym ludziom, że dzwoni ktoś z rodziny) i proszą o pożyczkę na zakup jakiejś rzeczy w bardzo atrakcyjnej cenie. Najczęściej od razu informują „babcię” lub „dziadka”, że nie będą mogli przyjechać, a pieniądze odbierze znajomy lub kolega, ponieważ sam nie może w danej chwili przyjść. Zanim dasz w takiej sytuacji komukolwiek pieniądze, skontaktuj się z wnukiem lub wskazanym krewnym i sprawdź, czy to rzeczywiście on dzwonił. Jeśli nie możesz skontaktować się z najbliższymi, niezwłocznie powiadom policję o takim zdarzeniu, dzwoniąc pod numery: 112 lub 997.

Prośba o szklankę wody

Inna metoda działania przestępców polega na tym, że pukają do mieszkań, prosząc o coś do jedzenia lub picia i informując, że zmarł im ojciec, a matka przebywa w szpitalu. Starsze osoby, okazując swoje dobre serce, bez zastanowienia przygotowują posiłek, a w tym czasie złodzieje okradają mieszkanie.

Fałszywy pracownik OPS, ZUS

Szczególną ostrożność należy również zachować w stosunku do osób podających się za urzędników i przedstawicieli różnych instytucji. Oszuści podający się za pracowników pomocy społecznej, urzędu skarbowego czy ZUS mogą twierdzić, że ich wizyta spowodowana jest wypłatą dodatkowego świadczenia pieniężnego lub materialnego, przyznaniem większej emerytury lub renty czy zwrotem podatku dochodowego. Aby jednak uzyskać te pieniądze lub świadczenia, konieczne jest wniesienie opłaty manipulacyjnej lub przekazanie pieniędzy na zakup znaczków skarbowych. Takie działanie sprawcy ma na celu wskazanie miejsca, gdzie starsza osoba przechowuje pieniądze. Następnie złodziej prosi o podanie szklanki wody, a w międzyczasie kradnie oszczędności lub cenne przedmioty.

Podobne metody działania mogą być wykorzystane przez domokrążców oferujących do sprzedaży tanie towary, osoby przynoszące „dobrą nowinę” o wygranej w konkursach lub loteriach, czy też osoby proszące o jałmużnę.

Fałszywy policjant

Sprawcy oszustw mogą także podszywać się pod funkcjonariuszy policji lub straży miejskiej. Mogą przyjść z informacją, że np. ktoś z rodziny potrzebuje pieniędzy, aby zapłacić mandat lub że ktoś z bliskich popełnił przestępstwo lub wykroczenie. Jednocześnie sugerują, iż sprawę można załatwić polubownie poza „granicami prawa”. Chęć udzielenia pomocy bliskim powoduje, że osoby starsze płacą za tę „wymyśloną usługę” znaczne sumy pieniędzy.

Bezpieczne mieszkanie

Warto co jakiś czas sprawdzać stan urządzeń technicznych, którymi się posługujemy. Na przykład w okresie grzewczym wzrasta zagrożenie zatrucia tlenkiem węgla (czadem), dlatego raz w roku powinniśmy sprawdzać piecyki gazowe i węglowe. Przyczyną pojawienia się czadu są niedrożne przewody dymowe i spalinowe. Można zaopatrzyć się w czujnik czadu – najtańsze kosztują poniżej stu złotych, a mogą uratować życie. Kiedy wychodzisz z domu, sprawdzaj czy wyłączyłeś kuchenkę, piekarnik, piecyk, promiennik, termowentylator, żelazko. Możesz powiesić na drzwiach listę urządzeń, które należy wyłączyć przed wyjściem i sprawdzać, czy wszystko jest wyłączone, czy zakręcone są krany itp.

Bezpieczeństwo w sieci

Internet to dzisiaj cały wirtualny świat. Ułatwia nam życie, ponieważ umożliwia załatwienie wielu spraw bez wychodzenia z domu. Dostarcza wiedzy, informacji, rozrywki, umożliwia zrobienie zakupów z dostawą do domu. Warto z niego korzystać. Trzeba jednak wiedzieć, że z chwilą, kiedy twój komputer pojawia się w globalnej sieci, na bezpieczeństwo twoich danych czyhają zagrożenia w postaci wirusów, robaków, trojanów – czyli mikro-programów, które mogą szkodzić na wiele sposobów: błyskawicznie zapełniając pamięć komputera, wprowadzając szkodliwe sekwencje do oprogramowania, udając pożyteczne aplikacje, bądź wprost kradnąc dane. Można i trzeba się przed tymi zagrożeniami skutecznie zabezpieczać.

Oto kilka zasad, którymi warto się kierować, korzystając z internetu:

• Koniecznie zainstaluj i systematycznie aktualizuj program antywirusowy. Nie wymaga to dużych nakładów. Dobry program antywirusowy możesz dostać na płycie, kupując czasopismo komputerowe lub nieodpłatnie, legalnie ściągnąć z portali informatycznych. Wybierając program, warto poradzić się zaprzyjaźnionego informatyka. Co jakiś czas (nie rzadziej niż raz w miesiącu) skanuj swój komputer takim programem lub użyj opcji automatycznego skanowania.
• Nie otwieraj wiadomości mailowych pochodzących z nieznanego źródła, od nieznanego nadawcy. Im bardziej atrakcyjny nagłówek takiej wiadomości (np. „Wygrałeś 100 000 zł”), tym bardziej podejrzana wiadomość. W żadnym wypadku nie podawaj nadawcom takich dziwnych wiadomości swoich danych osobowych ani numerów kont. To próba oszustwa!
• Nie instaluj oprogramowania z nieznanych źródeł ani takiego, które koniecznie chce się zainstalować samo po wejściu na jakąś stronę internetową
• Nie wchodź na podejrzane strony internetowe i nie zostawiaj na nich swoich danych. Jeśli strona nagle cię gdzieś przekierowuje, jest to podejrzane.
• Szereg usług dostępnych przez internet, takich jak operacje bankowe, zakupy w niektórych sklepach, uczestnictwo w portalach społecznościowych, wymaga użycia loginu i hasła. Hasło nie powinno być zbyt proste (najlepiej, jeśli zawiera co najmniej 8 różnego rodzaju znaków) i nie powinno być zbyt oczywiste, np. twoja data urodzenia. Hasła należy co jakiś czas zmieniać. W żadnym wypadku nie należy używać tego samego hasła do różnych usług – na przykład do skrzynki pocztowej i do konta bankowego.
• Robiąc zakupy przez internet, korzystaj w miarę możności z płatności przez centrum autoryzacyjne (np. e-card, Pay-u), co umożliwi zachowanie bezpieczeństwa danych twojej karty kredytowej.
• Umieszczając w internecie swoje zdjęcia, filmiki, informacje o sobie – unikaj prezentowania treści, które informują nieznane osoby o posiadanych przez ciebie dobrach materialnych, czyli na przykład swojej podobizny na tle nowego auta

Więcej informacji dla seniorów na stronie www.senioralna.um.warszawa.pl.

Zakupy przez internet

Osoby, które ze względów zdrowotnych nie mogą wychodzić z domu albo dźwigać ciężkich toreb, mają możliwość zamówienia zakupów przez internet. Taką ofertą dysponują niektóre sieci hipermarketów; istnieją też sklepy stworzone wyłącznie na potrzeby zakupów internetowych. Do ceny zakupów internetowych najczęściej doliczany jest koszt dostawy.

Sklep Patronacki Fundacji Jeden Drugiemu na Woli

Przy al. Prymasa Tysiąclecia 137 jest sklep z tanimi towarami dla osób w trudnej sytuacji materialnej. Dostępne w nim artykuły spożywcze oraz środki czystości sprzedawane są po znacznie obniżonej cenie, dzięki dofinansowaniu przez Fundację „Jeden Drugiemu”. Mogą tam zrobić zakupy osoby mieszkające na Woli, które są kierowane do sklepu z dzielnicowego ośrodka pomocy społecznej. Jednym z filarów filozofii działania Fundacji jest możliwie najbardziej efektywne wykorzystanie pozyskanych środków, stąd też funkcjonowanie sklepów oparte jest głównie na współpracy z wolontariuszami (mogą nimi być także seniorzy).

Zakupy na pokazach

Na rynku działają przedsiębiorcy sprzedający towary w systemie akwizycyjnym. Organizują oni pokazy, najczęściej w hotelach, restauracjach, sanatoriach albo podczas wycieczek. Zdarza się, że pokazy takie przedstawiane są jako nieodpłatne konsultacje lekarskie. W trakcie spotkań odbywają się prezentacje wybranych towarów mających ułatwić życie i funkcjonowanie w domu, pomóc utrzymać jak najlepsze zdrowie, a coraz częściej także leczyć albo przynajmniej wspomagać leczenie. Na takie prezentacje klienci są zapraszani telefonicznie albo listownie. Nie bez powodu zaproszenia najczęściej otrzymują osoby starsze. Z wiekiem coraz ważniejsze jest zdrowie i dobre samopoczucie.

Dlaczego takie zakupy mogą  być źródłem kłopotów? Już po dokonaniu zakupu często okazuje się, że:

• produkt jest niepotrzebny;
• produkt nie posiada cech, o których zapewniał sprzedawca;
• decyzja o zakupie była nieprzemyślana.

Dlaczego więc kupujemy na pokazach? Nierzadko dlatego, że ulegamy manipulacji. Techniki manipulacji ludzkim zachowaniem opierają się na pewnych regułach psychologicznych.

Darmowy poczęstunek zobowiązuje… czyli reguła wzajemności
Jak się bronić?
– Przyjmij prezent, ale nie czuj się do niczego zobowiązany.
– Masz prawo zjeść obiad i nic nie kupić.
– Nie miej wyrzutów sumienia, że sprzedawca poświęca ci swój czas, a ty mu odmawiasz – to jego praca.

Tylko dziś szczególna promocja… czyli reguła niedostępności
Jak się bronić?
– Pamiętaj, że jeśli coś można kupić dzisiaj – najpewniej jutro też będzie to możliwe.
– Cena promocyjna nie musi oznaczać szczególnej korzyści cenowej.
Czemu nie kupić, jeśli takie dobre… czyli reguła zaangażowania i konsekwencji
Jak się bronić?
– Bądź czujny, kiedy poczujesz się przymuszony, by zrobić coś wbrew sobie.
– Niemądrze jest w imię konsekwencji, działać na własną szkodę.

Inni kupują, widocznie dobre… czyli reguła społecznego dowodu słuszności
Jak się bronić?
– Uświadom sobie, że to, co robią inni, nie zawsze jest słuszne.
– Decyduj samodzielnie.

Dobre, bo opracowane przez instytut naukowy… czyli reguła autorytetu
Jak się bronić?
– Nie ufaj ślepo reklamie.
– Jeżeli jest to produkt leczniczy albo wyrób medyczny, przed zakupem skonsultuj się ze swoim lekarzem.

Ten pan jest taki miły… czyli reguła sympatii
Jak się bronić?
– Miło jest być uprzejmym dla innych. Niekiedy jednak warto poprzestać na odwzajemnieniu miłego uśmiechu. Jeżeli nie minęło 14 dni od zakupu, możesz rozwiązać umowę stosunkowo łatwo – bez względu na powody tej decyzji.

Krok 1: Złóż sprzedawcy pismo, w którym odstępujesz od umowy.
Pismo takie możesz dostarczyć do firmy osobiście (przygotuj jego kopię i poproś pracownika firmy, aby potwierdził na kopii, że pismo otrzymał) albo przesłać je listem poleconym na adres wskazany w umowie (najlepiej za zwrotnym potwierdzeniem odbioru). Musisz to zrobić najpóźniej 14. dnia od daty zawarcia umowy (chodzi o dni kalendarzowe: np. jeśli umowę zawarłeś 1 maja, pismo musi zostać złożone przedsiębiorcy lub nadane na poczcie najpóźniej 15 maja).

Krok 2: Poinformuj kredytodawcę, że zrezygnowałeś z zakupu.
Jeżeli rzecz została kupiona na raty, zwykle oznacza to zaciągnięcie kredytu. Odstąpienie od umowy sprzedaży oznacza także rozwiązanie umowy kredytowej. Dla pewności warto jednak o rezygnacji z zakupu poinformować również bank (lub przedsiębiorcę udzielającego kredytu).

Krok 3: Zwróć sprzedawcy towar (jeżeli go otrzymałeś).
Masz na to 14 dni od wysłania oświadczenia o odstąpieniu od umowy (chodzi o dni kalendarzowe: np. jeśli pismo wysłałeś 15 maja, towar powinieneś zwrócić najpóźniej 29 maja). Możesz zwrócić towar osobiście lub wysłać go na adres sprzedawcy (np. przesyłką kurierską). Ty decydujesz, jak to zrobisz. Ty ponosisz koszty zwrotu towaru. Pamiętaj, że powinieneś zwrócić wszystko, także prezenty.

Od umowy możesz odstąpić, nawet jeśli:

• oryginalne opakowanie zostało zniszczone;
• sprawdziłeś działanie produktu (używałeś go);
• usunięte zostały zabezpieczenia produktu (plomby).

Jeżeli upłynęło więcej niż 14 dni od zakupu, rozwiązanie umowy jest możliwe tylko wyjątkowo:

• jeżeli sprzedawca się na to zgodzi;
• jeżeli sprzedawca przy zawarciu umowy nie poinformował o prawie do odstąpienia od umowy (miał taki obowiązek); w takim przypadku termin na odstąpienie wynosi 14 dni od poinformowania o prawie do odstąpienia. Prawo do odstąpienia wygasa po upływie 12 miesięcy;
• jeżeli przy zawarciu umowy przedsiębiorca wprowadził konsumenta w błąd; konsument musi jednak udowodnić swoje zarzuty, a takie sprawy są trudne i z reguły wymagają rozstrzygnięcia przez sąd;
• w trybie reklamacji – jeżeli towar jest wadliwy, można odstąpić od umowy; chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania przy kolejnej uznanej reklamacji. Nie można jednak odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna.

Zakupy na raty to kredyt konsumencki

Przy zakupie drogich towarów mamy często możliwość zakupu na raty. Z reguły oznacza to zaciągnięcie kredytu lub pożyczki (kredyt konsumencki). Może go udzielić bank, ale także przedsiębiorca, który nie jest bankiem. Umowa kredytu konsumenckiego powinna być zawarta na piśmie. Zanim podpiszesz umowę o kredyt:
1. Zastanów się, czy na pewno musisz i chcesz korzystać z kredytu. Pamiętaj, że oprócz ceny towaru będziesz musiał zapłacić odsetki, a zwykle także dodatkowe koszty (np. opłaty, prowizje, koszty ubezpieczenia).
2. Nie podpisuj umowy kredytowej od razu. Jeżeli jesteś zainteresowany ofertą, poproś sprzedawcę, by dał ci czas na zastanowienie się i sprawdzenie, czy możesz uzyskać kredyt gdzie indziej. Jeżeli nie chce się zgodzić – powinieneś to potraktować jako sygnał ostrzegawczy – może w ogóle nie warto z nim podpisywać umowy.
3. Przeczytaj uważnie warunki umowy. Zwróć uwagę na RRSO (rzeczywista roczna stopa oprocentowania, która pozwala porównać kredyt z innymi) oraz koszt dodatkowych opłat i prowizji. Dowiedz się, czy i ile będziesz musiał zapłacić w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu.
4. Patrz nie tylko na wysokość miesięcznej raty, ale też na okres i termin spłaty raty i dodatkowe opłaty. Jeżeli dotyczą one ubezpieczenia, dowiedz się, czy jest ono konieczne. Zdarza się, że można z niego zrezygnować.
5. Zanim podpiszesz umowę, upewnij się, że przedsiębiorca będzie mógł wydać ci jej egzemplarz (lub kopię). Sprawdź, co podpisujesz i zażądaj kopii każdego podpisanego przez siebie dokumentu.
6. Pamiętaj, że od umowy kredytu możesz odstąpić bez podania przyczyny w terminie do 14 dni od dnia jej zawarcia. Jedynym kosztem, który wówczas poniesiesz, będą odsetki za ten okres. Zrezygnowanie z kredytu nie jest równoznaczne z rozwiązaniem umowy sprzedaży. Jeżeli nie odstąpiłeś od umowy sprzedaży, musisz sprzedawcy zapłacić za towar gotówką lub skorzystać z innego kredytu.

Jeżeli uważasz, że sprzedawca niesłusznie odrzucił twoją reklamację, masz kłopoty ze źle wykonanym przez fachowca remontem, nie zgadzasz się z wysokością opłat za telefon lub masz inną sprawę konsumencką, możesz skontaktować się z Miejskim Rzecznikiem Konsumentów, który oceni twoje racje, udzieli porady prawnej i wskaże możliwe rozwiązania. Więcej informacji znajdziesz na stronie. Stowarzyszenie Konsumentów Polskich oraz Fundacja Konsumentów prowadzi Infolinię Konsumencką z darmową poradą prawną, która jest dostępna od poniedziałku do piątku w godz. 8.00-18.00, tel. 801 440 220 lub 22 290 89 16.

W Polsce coraz więcej osób docenia możliwość dysponowania swoim majątkiem i spisuje testament.

Jeśli tego nie zrobisz, wszystko dziedziczy najbliższa rodzina w równych częściach zgodnie z ustawą:

• twoje dzieci i małżonek/małżonka (małżonek jednak nie mniej niż jedna czwarta spadku);
• jeśli nie masz dzieci i małżonka, wówczas cały spadek przypada twoim rodzicom w częściach równych.
• Jeżeli jedno z twoich rodziców nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada twojemu rodzeństwu w częściach równych.
• jeśli któreś z twojego rodzeństwa nie żyje, przypadającą mu część spadku dziedziczą jego dzieci;
• jeśli nie masz dzieci, rodziców, rodzeństwa ani dzieci rodzeństwa, cały spadek przypada twojemu małżonkowi, a jeśli nie masz małżonka, wówczas cały spadek przypada twoim dziadkom.
• jeśli nie masz wyżej wymienionych krewnych i małżonka, istnieje możliwość dziedziczenia przez pasierbów (dzieci małżonka), ale pod warunkiem, że żadne z jego rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku. Jeśli także i oni nie mogą dziedziczyć i nie zostawisz testamentu, spadek przypada gminie, w której ostatnio mieszkałeś.

Jeśli chcesz, by spadek przypadł komuś innemu (dalszej rodzinie, bliskiej ci, a niespokrewnionej osobie lub instytucji np. fundacji) lub był inaczej podzielony, napisz testament. Możesz to zrobić u notariusza lub napisać go samodzielnie – osobiście sporządzona ostatnia wola ma taką samą moc prawną. Trzeba tylko pamiętać o podstawowych zasadach:

• musisz spisać testament własnoręcznie (nie można go podyktować!); pismo ma być w całości odręczne (nie na maszynie ani komputerze), napisane czytelnie;
• na dokumencie musi być data;
• na górze możesz napisać „testament” albo „moja ostatnia wola”, chociaż nie jest to konieczne;
• najważniejsze, aby z treści testamentu wynikało co, kto i komu chce dać na wypadek śmierci. Np. napisz swoje dokładne dane: imię, nazwisko, datę urodzenia, potem – komu (np. mężowi, Imię Nazwisko, ur. XX maja 0999 r.) oraz co zostawiasz w spadku (np. wszystkie meble i książki);
• koniecznie podpisz testament, najlepiej pełnym imieniem i nazwiskiem. Rozporządzenia majątkowe zamieszczone poniżej podpisu są nieważne. Do ich ważności byłby niezbędny ponowny podpis.

Testament warto zostawić w rękach zaufanej osoby, by na pewno został wykorzystany. Dopóki żyjesz, testament nie wywołuje żadnych skutków i możesz w każdej chwili odwołać zarówno jego poszczególne postanowienia, jak i cały testament. Odwołanie testamentu może nastąpić przez sporządzenie nowego testamentu, bądź też przez zniszczenie go lub pozbawienie go cech, od których zależy jego ważność, bądź wreszcie przez dokonanie w testamencie zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień. Nie można odwołać odwołania testamentu. Prawo nie przyznaje skuteczności temu pierwszemu.
Od 18 października 2015 r. weszły w życie istotne zmiany w prawie spadkowym, których głównym celem jest ograniczenie odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe.
Nowa regulacja uwzględnia interesy zarówno spadkobierców, jak i wierzycieli spadkowych, wprowadzając zasadę, że spadkobierca zamiast dziedziczyć spadek ze wszystkimi zobowiązaniami, będzie odpowiadał za ewentualne długi zmarłego tylko do wysokości przejętego majątku, co w praktyce oznacza przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza (bez długów). Wierzycielom przyznano uprawnienie do zakwestionowania wykazu inwentarza i zażądania sporządzenia spisu.

Ceremonia pogrzebu

Pogrzeb wymaga wielu decyzji. Można osobiście lub telefonicznie skontaktować się z zakładem pogrzebowym, który przewiezie ciało zmarłego do chłodni lub kostnicy miejskiej. Idąc do zakładu pogrzebowego, trzeba zabrać akt zgonu lub – jeśli chcemy zlecić zakładowi pogrzebowemu wyrobienie aktu zgonu (usługa płatna) – kartę zgonu, dowód osobisty zmarłego oraz ostatni odcinek renty lub emerytury. Można ograniczyć się do wybrania trumny i zamówienia transportu zwłok, ale można też zlecić takiej firmie kupienie ubrania dla zmarłego, umycie i przygotowanie ciała, zamówienie wieńców i nekrologów, wydrukowanie klepsydr. Warto podpisać z zakładem umowę z dokładnym wyszczególnieniem cen usług. Ceremonie pogrzebowe organizowane są według obrządku wyznaniowego lub ceremoniału świeckiego. Trzeba zdecydować, czy zmarły zostanie pochowany w trumnie, czy ciało zostanie skremowane, a prochy pochowane w urnie, na jakim cmentarzu. Jeśli nie mamy grobu rodzinnego, należy wykupić kwaterę.

O nabożeństwie żałobnym i pochówku na cmentarzu wyznaniowym trzeba porozmawiać z duchownym w kościele, w którym ma się odbyć uroczystość. Można przed złożeniem do grobu, wystawić trumnę (lub urnę) w sali pożegnań, w sali ceremonialnej, zapewnić oprawę wokalno-muzyczną, pożegnalne przemówienia, a przy pochówku wojskowych – udział asysty wojskowej, pocztów sztandarowych, orkiestry. Często po pogrzebie bliscy zmarłego spotykają się na stypie. Wspólne przeżywanie straty pomaga znieść ból z nią związany.

Karta zgonu

Zgon i jego przyczyna powinny być ustalone przez lekarza leczącego chorego w ostatniej chorobie. Jeśli zgon nastąpił w szpitalu, kartę wystawia lekarz opiekujący się pacjentem. Jeśli w domu, trzeba wezwać lekarza podstawowej opieki zdrowotnej lub lekarza rodzinnego. Kartę zgonu może też wystawić lekarz karetki pogotowia, przyjeżdżający do wezwania. Należy jednak pamiętać, że nie we wszystkich karetkach pogotowia w składzie zespołu jest lekarz. Karta zgonu składa się z części przeznaczonej:
1) do zarejestrowania zgonu;
2) dla administracji cmentarza. Podanie przyczyny zgonu nie jest niezbędne do jej wystawienia.

Akt zgonu

Zgon należy zgłosić w Urzędzie Stanu Cywilnego (USC) do trzech dni od wystawienia karty zgonu przez lekarza i do 24 godzin od chwili zgonu, jeśli osoba zmarła na skutek choroby zakaźnej. Obowiązek taki mają, w kolejności:

• współmałżonek osoby, która zmarła;
• pozostała rodzina zmarłej osoby, na przykład dzieci, wnuki, prawnuki, rodzice, dziadkowie, brat, siostra, siostrzenica, bratanek, teściowie;
• pełnomocnik jednej z powyższych osób (dowiedz się w urzędzie, jak załatwić sprawę przez pełnomocnika).

Jeżeli do śmierci doszło w szpitalu, do zgłoszenia zobowiązany jest szpital. Pamiętajmy jednak, że wniosek o wydanie aktu zgonu i tak trzeba złożyć osobiście lub zamówić taką usługę w zakładzie pogrzebowym. Zgłaszając zgon, należy jednocześnie dostarczyć do USC kartę zgonu oraz zwrócić dowód osobisty osoby zmarłej. Sporządzenie aktu zgonu jest bezpłatne. Za wydanie na twój wniosek każdego kolejnego odpisu aktu musisz wnieść opłatę skarbową, chyba że jesteś z niej zwolniony (opłaty skarbowe: 22 zł za odpis skrócony, 33 zł  za odpis zupełny). Akty zgonu są częścią księgi stanu cywilnego i są przechowywane w USC lub Archiwum Państwowym.

Zasiłek pogrzebowy

O zasiłek pogrzebowy może wystąpić każdy, kto pokrył koszty pogrzebu (w tym osoba prywatna lub kilka osób, pracodawca, dom pomocy społecznej). W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez więcej niż jedną osobę, kwota zasiłku jest dzielona między nie, proporcjonalnie do poniesionych kosztów. By otrzymać zasiłek pogrzebowy z ZUS, zmarły musi być ubezpieczony lub w chwili śmierci pozostawać na utrzymaniu osoby ubezpieczonej.

Podstawowymi dokumentami wymaganymi do wypłaty zasiłku pogrzebowego są:

• wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego (druk ZUS Z-12);
• akt zgonu;
• oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu, a jeżeli oryginały zostały złożone w banku – kopie rachunków potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem;
• dokumenty potwierdzające twoje pokrewieństwo lub powinowactwo z osobą zmarłą (skrócone odpisy aktów stanu cywilnego);
• zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu.

Tożsamość osoby występującej z wnioskiem o zasiłek pogrzebowy jest ustalana na podstawie dokumentu ze zdjęciem. Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt państwa, organizacji politycznej lub społecznej, wymagane jest zaświadczenie właściwego organu administracji państwowej lub organizacji stwierdzające pokrycie kosztów pogrzebu oraz rachunki kosztów poniesionych przez osobę występującą z wnioskiem o zasiłek pogrzebowy. W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez członka rodziny osoby zmarłej, zasiłek jest wypłacany w maksymalnej wysokości 4 tys. zł, bez względu na poniesione w związku z pogrzebem wydatki. Prawo do uzyskania zasiłku wygasa po 12 miesiącach od daty śmierci.

Śmierć bliskiej osoby jest bardzo ciężkim przeżyciem. Każdy, kto doświadcza takiej straty, musi dać sobie czas na wyzdrowienie. Najważniejsze jest, by nie pogrążać się w smutku bez końca. Musisz pamiętać, że żałobę należy przeżyć; nie należy tłumić emocji, powstrzymywać łez. Trzeba pogodzić się z tym, że nie masz wpływu na zmianę przeszłości. Dobrze jest mieć wokół siebie osoby wspierające, z którymi można podzielić się swoimi emocjami i myślami, podjąć jakieś wspólne działania. Z czasem dostrzeżesz pozytywny wymiar otoczenia i dostosujesz się do nowej sytuacji. Ozdrowiejesz, gdy myśląc o utracie ukochanej osoby, nie będziesz odczuwać już ogromnego smutku i tęsknoty. Wsparcie w żałobie możesz otrzymać, zgłaszając się do grupy wsparcia działającej na terenie Warszawy. Uczestnicy takich grup wzajemnie się wspierają i pomagają sobie w radzeniu z problemem straty i żałoby poprzez dzielenie się swoimi doświadczeniami i emocjami. Przynależność do takiej grupy pozwoli ci dostrzec, że nie pozostajesz sam ze swoim problemem.