#POKOLENIA

Na Ochocie, w sąsiedztwie parku „Forty Korotyńskiego” powstaje nowatorskie Centrum Aktywności Międzypokoleniowej. Ideę łączenia pokoleń na język architektury przełożył – wyspecjalizowany w tworzeniu architektury odpowiedzialnej społecznie – zespół pracowni xystudio: architekci Dorota Sibińska, Marta Nowosielska i Filip Domaszczyński, laureaci Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy za projekt żłobka w Wesołej.

Centrum Aktywności Międzypokoleniowej przy ulicy Korotyńskiego 13 będzie kompleksem, który pomieści cztery funkcje: żłobek, placówkę opiekuńczo-wychowawczą dla dzieci, środowiskowy dom pomocy dla osób niepełnosprawnych oraz dzienny dom pobytu dla seniorów. Projektowanie go – w ścisłej współpracy z przedstawicielami wszystkich czterech placówek – trwało rok. Jednak zanim powstał projekt wielofunkcyjnego budynku i przestrzeni rekreacyjnej wokół niego, o tym, jakie funkcje należy zawrzeć w kompleksie, dyskutowali jego przyszli użytkownicy. Szerokie konsultacje społeczne na Ochocie trwały kilkanaście miesięcy. Nowy CAM to jedna z pierwszych miejskich koncepcji, która powstała metodą partycypacji – czyli zanim ogłoszony został przetarg na projekt, odbyły się rozmowy i warsztaty ze wszystkimi interesariuszami.

Głównym wyzwaniem, przed jakim stanęli architekci było zintegrowanie osób z czterech placówek przeznaczonych dla użytkowników w różnym wieku i o różnych potrzebach. Ostatecznie zdecydowali się na stworzenie czterech osobnych części obiektu, każda z własnym wejściem, i połączenie ich za pomocą przestrzeni na zewnątrz budynku. Stworzyli architekturę, która umożliwia spotkanie się użytkowników wszystkich czterech placówek, a także okolicznych mieszkańców, ale jednocześnie nie narzuca tego i umożliwia zachowanie prywatności. – Chodzi o to, żeby wzajemnie sobie nie przeszkadzać i nie denerwować – mówią projektanci.

Dzienny dom pobytu dla seniorów podzielony zostanie na dwie sekcje: dla osób z demencją i zdrowych. Osoby, które nie mogą zostawać same w domu, znajdą tutaj opiekę od godziny 8:00 do 16:00, osoby aktywne będą miały tutaj coś na kształt domu kultury. Seniorzy będą mieli do dyspozycji kawiarnię ze sceną i letnim tarasem, stołówkę, która będzie wydawała obiady, będzie tu nawet mały zakład fryzjerski. Na piętrze znajdą się sale terapii indywidualnej i grupowej, sale rekreacji ruchowej z dostępem do tarasów na dachu i pokoje odpoczynku. Przewidziano także salę komputerową z pokojami do rozmów przez Skype (to rozwiązanie sprawdziło się w CAM „Nowolipie”, w którym projektanci spędzili dużo czasu w poszukiwaniu inspiracji i wiedzy o sposobie użytkowania Centrum), pracownie plastyczne i warsztatowe (w tym pracownia ceramiczna z piecem), sale do gier towarzyskich. Projektując CAM nie zapomniano o organizacjach pozarządowych, które będą miały tutaj przestronne biuro z małymi salkami do spotkań.

W placówce dla osób z niepełnosprawnościami zaprojektowano sale terapeutyczne, gimnastyczne, sensoryczne i pracownię plastyczną. Naukę samodzielnego życia wesprze pracownia kulinarna z jadalnią, w której podopieczni środowiskowego domu samopomocy będą uczyć się gotować.

Placówka opiekuńczo-wychowawcza dla dzieci w wieku 10-18 lat została zaprojektowana w niezależnej części CAM jak duży dom rodzinny – z salonem, kuchnią, jadalnią z dużą kuchnią i siedmioma dwuosobowymi pokojami, w tych dwoma dostosowanymi dla osób z niepełnosprawnościami. Podopieczni będą mieli bezpośrednie wyjścia z pokojów do wydzielonego ogrodu. Elewację ich części budynki ozdobi autorski mural Marcina Czai.

W części budynku graniczącej z parkiem znajdzie się żłobek z sześcioma oddziałami dla małych dzieci, które będą miały do dyspozycji bezpieczny ogrodzony teren placu zabaw.

Zamknięty dotąd teren zostanie otwarty, wygrodzone zostaną tylko wspomniane mniejsze ogródki przy żłobku i placówce opiekuńczo-wychowawczej. Na zielonym placu będzie ścieżka dendrologiczna, łąka kwietna, boisko do gry w bule i siłownia terenowa dla osób starszych. Przy kawiarni postawione zostaną donice, w których będzie można sadzić kwiaty i zioła. Obok budynku posadzone będzie 80 nowych drzew, zostaną również zachowane zdrowe drzewa istniejące, ściany budynku porastać będą pnącza, a na dachu niższej części urządzony zostanie zielony taras. Każde drzewo będzie miało nadane imię i otrzyma stosowną tabliczkę – stare drzewa zostaną nazwane przez seniorów, młodym drzewom imiona nadadzą dzieci. Na środku placu zostanie zasadzony dąb „Henryk” – symbol i patron tego miejsca.

Architekci zadbali o to, by połączyć wąski pas parku od strony Korotyńskiego z terenem przed budynkiem – nowe nasadzenia staną się naturalną kontynuacją istniejącej zieleni. – Chcemy, żeby to miejsce żyło, stało się łącznikiem i przejściem, a nie barierą. Budynek otwiera się więc tak, aby dojście z przystanku czy parkingu nie stanowiło problemu. Z każdego punktu trafimy na centralny, zielony plac integracji – podkreślają architekci.

Podczas inwentaryzacji istniejącego budynku, który zostanie wyburzony, projektanci odkryli, że w piwnicach mieszkają trzy koty, dokarmiane przez pracowników urzędu dzielnicy. Postanowili zaprojektować dom także dla nich – ocieplony i wentylowany. Czy koty zechcą w nim zamieszkać – nie wiadomo, ale sam fakt stworzenia go mówi wiele o podejściu architektów, którzy w swoich projektach tworzą przyjazne warunki dla najbardziej bezbronnych: dzieci, osób z niepełnosprawnościami i w kryzysie bezdomności. Dom dla Bezdomnych ich autorstwa, zbudowany w Jankowicach przez Fundację „Domy Wspólnoty Chleb Życia”, otrzymał wiele nagród i wyróżnień w konkursach architektonicznych.

W elewacji budynku znajdą się domki dla jerzyków, a na tarasie – dwa ule. Zanim architekci wrysowali je w projekt sprawdzili, czy da się kupić rój pszczół, które nie żądlą. Da się – seniorzy, młodzież i maluchy w żłobku będą  bezpieczni.

Centrum Aktywności Międzypokoleniowej na Ochocie to przedsięwzięcie nowatorskie – to pierwszy obiekt w Warszawie, w którym będą pojawiać się ludzie w różnym wieku: seniorzy i małe dzieci. Sens takiej integracji sprawdzono w krajach skandynawskich – dla osób starszych obecność dzieci jest niemal terapeutyczna, a i dzieci – dziś często pozbawione kontaktów z babciami i dziadkami – czerpią wiele korzyści z relacji z seniorami.

Planowana jest budowa innych obiektów w tym modelu, CAM na Korotyńskiego będzie swoistym prototypem. Jak wpisze się w tkankę miasta, dowiemy się za dwa i pół roku, gdy zostaną zakończone prace budowlane.