#POKOLENIA

Postępująca cyfryzacja obejmuje coraz więcej dziedzin naszego życia. Państwo udostępnia coraz bardziej nowoczesne usługi publiczne. Nowe technologie nie omijają, rzecz jasna, także obszaru usług medycznych. Wdrożono już e-receptę, e-zwolnienie, a od stycznia tego roku obowiązuje e-skierowanie. Upowszechnienie usług świadczonych w formie elektronicznej bez wątpienia oznacza usprawnienie działania oraz wygodę dla użytkowników, może się przyczynić do redukcji kosztów, a w rezultacie znacząco usprawnić działanie systemu ochrony zdrowia w Polsce. Jednak w pierwszym okresie funkcjonowania tych nowych rozwiązań korzystanie z nich może dostarczać pacjentom wielu problemów. Zwłaszcza, jeśli z tych dobrodziejstw cyfryzacji muszą korzystać osoby starsze, nieobyte z komputerem, internetem. Mimo że wiele placówek już w 2020 r. korzystało w tej formy wystawiania skierowań na badania, konsultacje lekarskie i dalsze leczenie, e-skierowanie dla wielu osób jest nowością,

Od 8 stycznia br. pacjenci otrzymują skierowania na leczenie w formie elektronicznej. E-skierowanie umożliwia pełną, elektroniczną obsługę procesu skierowania na leczenie – od momentu wystawienia skierowania do czasu realizacji usługi medycznej. Wszystkie wystawione e-skierowania są dostępne na Internetowym Koncie Pacjenta, znika także obowiązek dostarczenia do placówki oryginału skierowania w terminie 14 dni.

E-skierowania nie będą jednak wystawiane na wszystkie świadczenia medyczne, na niektóre z nich w dalszym ciągu dostaniemy skierowanie w tradycyjnej, papierowej formie, a niektóre nadal nie wymagają żadnego skierowania.

E-skierowanie jest dokumentem w formie elektronicznej, wystawianym przez lekarza  podczas wizyty tradycyjnej lub telefonicznej konsultacji, gdy pacjent potrzebuje dalszych badań, zabiegów lub konsultacji specjalistycznej.

E-skierowanie, podobnie jak wprowadzoną wcześniej e-receptę, wystawia lekarz, który wprowadza wymagane dane pacjenta do systemu. Każde e-skierowanie oznaczone jest unikalnym, przypisanym do danej osoby i konkretnego skierowania, 4-cyfrowym kodem, który przesyłany jest pacjentowi SMS-em lub e-mailem (w załączniku z plikiem pdf).

SMS (do odbioru wystarczy zwykły telefon, nie musi to być smartfon) lub e-mail z kodem e-skierowania może jednak otrzymać tylko pacjent, który posiada Internetowe Konto Pacjenta (IKP) i podał w nim nr telefonu i adres e-mail, a także wyraził zgodę na przesyłanie danych. A co z pacjentami, którzy z różnych przyczyn nie korzystają z tych nowoczesnych rozwiązań? Przynajmniej na razie nie muszą się martwić, bowiem na życzenie może im być wydany papierowy wydruk cyfrowego dokumentu z kodem. Osobie, która konsultowana jest zdalnie i nie korzysta z IKP, lekarz podyktuje czterocyfrowy kod ze skierowania.

Zarówno w przypadku e-skierowania, jak i skierowania w wersji papierowej, cały proces uzyskania i zrealizowania skierowania może wyglądać podobnie jak w przypadku dotychczasowych tradycyjnych skierowań. Wydruk zawiera wszystkie dane niezbędne do rejestracji, w tym rodzaj placówki, do której wystawiony jest dokument. Nie zawiera nazwy konkretnej placówki, ponieważ pacjent sam podejmuje decyzję, w której chce skorzystać z usług medycznych..

Jak wynika z informacji na Portalu Pacjenta, e-skierowanie jest wystawiane obligatoryjnie na następujące świadczenia, z których korzystamy w ramach NFZ: ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne, za wyjątkiem porady w zakresie logopedii, leczenie szpitalne, badania medycyny nuklearnej oraz badania tomografii komputerowej, w tym przypadku także te, które są finansowane ze środków innych niż ubezpieczenie w NFZ, rezonans magnetyczny, badanie endoskopowe przewodu pokarmowego, badanie echokardiograficzne płodu.

Na niektóre świadczenia e-skierowania nie będą wystawiane, co oznacza, że będą one wydawane pacjentom na dotychczasowych zasadach, a więc w wersji papierowej. To dotyczy m.in. leczenia w uzdrowisku lub sanatorium, programów lekowych, rehabilitacji, skierowań do szpitala psychiatrycznego.

E-skierowanie nie jest też wystawiane w ramach zlecenia wewnętrznego np. kiedy szpital, w którym przebywa pacjent, kieruje go na badanie specjalistyczne na terenie placówki.

Skierowanie w formie papierowej może być wystawione również wtedy, gdy lekarz lub inna osoba uprawniona do wystawiania skierowań nie ma dostępu do systemu e-zdrowie, systemu gabinet.gov.pl lub nie ma dostępu do internetu, np. w trakcie wizyty domowej. Wystawia się je również osobom o nieustalonej tożsamości, obywatelom innych państw członkowskich UE, którzy przebywają w Polsce tymczasowo.

Nadal pacjenci nie potrzebują skierowania w żadnej formie do: psychiatry, ginekologa i położnika, onkologa, wenerologa, dentysty.

Na konsultację lub badanie można się zapisać telefonicznie, podając kod e-skierowania oraz nr PESEL. Jeśli pacjent zapisuje się osobiście, pokazuje w rejestracji SMS z kodem lub e-mail z informacją o skierowaniu i podaje PESEL.

Nieco inaczej wygląda skierowanie na szczepienie przeciwko COVID-19, nie posiada ono kodu jak inne e-skierowania. Będzie widoczne na Internetowym Koncie Pacjenta osoby, której je wystawiono, ale procedura rejestracji na szczepienie jest odmienna niż w przypadku innych e-skierowań. Proces umówienia na szczepienie będzie oparty o centralny system e-rejestracji, integrujący indywidualne grafiki przyjęć poszczególnych punktów szczepień. W celu umówienia wizyty pacjent będzie mógł: skorzystać ze specjalnej Infolinii NFZ: 989, umówić się elektronicznie poprzez swoje Internetowe Konto Pacjenta, umówić się za pośrednictwem lekarza, który wystawił e-skierowanie lub placówki, w której ten lekarz świadczy usługi.

Umówienie się na szczepienie wymaga jedynie podania swoich danych osobowych.

Upowszechnienie usług świadczonych w formie elektronicznej bez wątpienia oznacza usprawnienie działania systemu ochrony zdrowia w Polsce oraz wygodę dla użytkowników, może się przyczynić do redukcji kosztów, a w rezultacie znacząco usprawnić działanie systemu ochrony zdrowia w Polsce.

Wystawiający e-skierowanie będzie mógł dodać do jego części opisowej uwagi, które uzna za istotne. Dotyczy to również wyników badań, choć tu mogą być wyjątki, a mianowicie nadal może być konieczne dostarczenie oryginałów wyników badań przez pacjenta w dniu wizyty.

E-skierowania przynoszą realne korzyści w warunkach pandemii, pozwalają m.in. na skierowanie pacjenta w trakcie teleporady czy e-wizyty na kolejną specjalistyczną już wizytę lub badanie oraz umożliwiają zdalną rejestrację, co w praktyce może istotnie ograniczyć transmisję wirusa. Trzeba też pamiętać, że możliwość wystawienia e-skierowania bez osobistej wizyty zwiększa także dostępność do świadczeń dla osób m.in. z terenów wiejskich. Ponadto, system e-skierowań automatycznie zarządza procesem rejestrowania wizyt, co eliminuje możliwość zapisywania się do kilku placówek lub lekarzy równocześnie. To zlikwiduje praktyki zapisywania się jednocześnie do kilku kolejek na podstawie jednego skierowania. Po pierwszym zarejestrowaniu skierowanie otrzyma status „w trakcie realizacji”, co uniemożliwi jego ponowną rejestrację. Ta zmiana znacząco przyczyni się do zmniejszenia „wirtualnych” kolejek do specjalistów, co skróci czas oczekiwania na otrzymanie pomocy specjalisty.

Wraz z wprowadzeniem e-skierowania zniknie problem ich nieczytelności, co często prowadziło do konieczności ponownego udania się przez pacjenta do lekarza wystawiającego skierowanie. Było to uciążliwe zwłaszcza dla osób starszych, które z racji wieku często korzystają z opieki lekarzy specjalistów.

Ponadto nie będzie konieczne osobiste dostarczenie skierowania. Wystarczy w terminie 14 dni od jego wystawienia zarejestrować się w przychodni specjalistycznej, np. przez telefon i podać nr PESEL oraz kod otrzymany na skierowaniu.

E-skierowanie, które jest alternatywą dla tradycyjnego skierowania może być tez udogodnieniem chociażby z tego powodu, że pacjent nie zgubi kartki wypisanej przez specjalistę, tym samym zwiększy się poczucie bezpieczeństwa.

Halina Molka